Rib and Sea

Του Κωνσταντίνου Κοντοκώστα.

Μια μέρα του Μαρτίου στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, οι δικαστές είχαν μπροστά τους μια ασυνήθιστη υπόθεση. Στο εδώλιο καθόταν ένας συγγραφέας και δημοσιογράφος μετά από μήνυση που κατέθεσαν εναντίον του δύο αρχιεπίσκοποι για συκοφαντική δυσφήμιση.

Θα ήταν η τελευταία δικάσιμος μετά από μια πολυετή δικαστική περιπέτεια  όπου η δικαιοσύνη κλήθηκε  να αποφανθεί αν τα όσα έγραψε ο συγγραφέας στο βιβλίο του πριν πέντε χρόνια συκοφάντησαν τους πρωταγωνιστές που αναφέρονταν σ’ αυτό. Αν δηλαδή τελικά το Άγιο Φως ανάβει από θαύμα ή υπάρχει ανθρώπινη παρέμβαση. Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα έδωσε το 2019 ο Δημήτρης Αλικάκος σπάζοντας ένα ταμπού αιώνων.

Παράδοση.

Σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση το Άγιο Φως ή Φως της Αναστάσεως είναι η φλόγα («φως») που συμβολίζει την Ανάσταση του Χριστού και μεταδίδεται σε κάθε ορθόδοξο ναό από τον ιερέα στους πιστούς κατά την τελετή της Αναστάσεως το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου.

Στην Ελλάδα φτάνει με τιμές αρχηγού κράτους από τα Ιεροσόλυμα όπου το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου στον Πανάγιο Τάφο του Χριστού πραγματοποιείται η Ιερή Λιτανεία. Καθώς το τελετουργικό φτάνει στο τέλος του, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων μπαίνει με σβηστούς πυρσούς στο Ιερό Κουβούκλιο που είναι συσκοτισμένο και μετά από λίγα λεπτά προσευχής, εξέρχεται με αναμμένους πυρσούς για να μοιράσει το “Άγιο Φως” στους παρευρισκόμενους πιστούς και στη συνέχεια στις υπόλοιπες ορθόδοξες κοινότητες.

Στην παλαιά έκδοση της ιστοσελίδας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων αναφερόταν ότι «μετὰ τὸ πέρας τῆς εὐχῆς τοποθετεῖ τὸ βαμβάκιον εἰς τὸν Πανάγιον Τάφον καὶ μὲ θαυμαστὸν τρόπον ἀνάβει. Μὲ αὐτὸ ἀνάβει τὰ κεριὰ καὶ ἐξέρχεται ἀπὸ τὸ Ἱερὸν Κουβούκλιον».

Με το θαύμα αυτό αποφάσισε να ασχοληθεί ο Δημήτρης Αλικάκος στο βιβλίο του “Λύτρωση”.

“Για την τελετή του Αγίου Φωτός στα Ιεροσόλυμα έχουν χυθεί τόνοι μελάνης εδώ και αιώνες. Πιστοί ή άπιστοι, χριστιανοί ή αλλόθρησκοι έχουν καταθέσει απόψεις και μόνο. Όσο κι αν έψαξα δεν βρήκα κάποια μαρτυρία, από πρωταγωνιστή της Τελετής, να περιγράφει με λεπτομέρειες τι ακριβώς συμβαίνει εκείνη την κρίσιμη ώρα πριν εισέλθει ο Πατριάρχης στον Πανάγιο Τάφο. Οι περισσότερες μαρτυρίες ήταν ασαφείς και ομιχλώδεις, είτε όσες υποστήριζαν το θαύμα, είτε όσες βεβαίωναν ότι πρόκειται για αφή που γίνεται με φυσικό τρόπο. Δηλαδή, ενώ γνωρίζουμε π.χ. πώς γίνεται η τελετή του Αγιασμού των Υδάτων, δεν γνωρίζαμε -όσο κι αν ακούγεται απίστευτο- πώς ακριβώς γίνεται η τελετή αφής του Αγίου Φωτός. Και όπως αποδείχθηκε, πολλά από αυτά που γνωρίζαμε ήταν αναληθή. Αυτό το αίνιγμα, δηλαδή του πώς ανάβει το άγιο φως, ένιωσα την ανάγκη να ερευνήσω ως δημοσιογράφος” μας λέει ο Δ. Αλικάκος σχετικά με το κίνητρο του να ερευνήσει αυτή την υπόθεση.

Στις 144 σελίδες του βιβλίου του κ. Αλικάκου που κυκλοφόρησε το 2019 από τις εκδόσεις ΕΚΚΡΕΜΕΣ, αναλύεται μεθοδικά η διαδικασία και καταγράφονται οι μαρτυρίες των πρωταγωνιστών για το μυστήριο γύρω από το Άγιο Φως.  Όπως αναφέρεται στις σελίδες του βιβλίου, αποκαλυπτική ήταν η μαρτυρία του σκευοφύλακα του Παναγίου Τάφου ότι ο ίδιος ανάβει το φως με έναν αναπτήρα.

Το βιβλίο του Δ. Αλικάκου «Λύτρωση»

“Τεκμηριώθηκε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η φλόγα μέσα στον Πανάγιο Τάφο ανάβει από ανθρώπινο χέρι. Και αυτό το χέρι είναι του εκάστοτε σκευοφύλακα που εισέρχεται, κρατώντας σβηστό καντήλι, στον Πανάγιο Τάφο λίγη ώρα πριν μπει ο Πατριάρχης. Αποκάλυψε ο ίδιος -αλλά ένας πρώην σκευοφύλακας- ότι το ανάβει πάνω από τον Τάφο. Την μαρτυρία του επιβεβαίωσε και ο μακαριστός μητροπολίτης Κορνήλιος που έβγαλε το άγιο φως το 2001 ως τοποτηρητής του πατριαρχικού θρόνου. Όπως δήλωσε, όταν μπήκε στον Πανάγιο Τάφο αντίκρυσε ένα αναμμένο καντήλι και από εκεί άναψε τα κεριά του” μας αναφέρει σχετικά με τα όσα τεκμηρίωσε στο βιβλίο του ο κ. Αλικάκος.

Η αντίδραση και η δικαίωση

Το βιβλίο όπως ήταν φυσικό προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στους κόλπους της ορθόδοξης εκκλησίας  όταν κυκλοφόρησε.

Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων είχε δώσει τ’ότε την εξής απάντηση: «Ἡ ἀπάντησις τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων εἰς τά περιεχόμενα τοῦ βιβλίου τοῦ κ. Δημητρίου Ἀλικάκου ἐπί τοῦ θέματος τοῦ Ἁγίου Φωτός εἶναι ἡ δοθεῖσα ἤδη εἰς ἐκεῖνον ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας, πρό τῆς δημοσιεύσεως τοῦ βιβλίου αὐτοῦ, ὅτι «ἡ ἐπίσημος θέσις τοῦ Πατριαρχείου διά τήν τελετήν τοῦ Ἁγίου Φωτός εἶναι ἐκείνη, ἡ ὁποία περιέχεται εἰς τό πρόγραμμα τῆς τελετῆς τοῦ Ἁγίου Φωτός τοῦ Μεγάλου Σαββάτου ἑκάστου ἔτους, εἰς τήν ἱστοσελίδα τοῦ Πατριαρχείου, εἰς τάς μελέτας Ἁγιοταφιτῶν Πατέρων καί δή τοῦ μακαριστοῦ Ἁγιοταφίτου Καλλίστου Μηλιαρᾶ εἰς τό περιοδικόν “Νέα Σιών” καί εἰς ὅ,τι συνάγεται ἐκ τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας».

Στη συνέχεια ακολούθησαν μηνύσεις και αγωγές για συκοφαντική δυσφήμιση από δύο αρχιεπισκόπους πρωταγωνιστές του βιβλίου και ξεκίνησε μια μακρά δικαστική διαμάχη που ολοκληρώθηκε στις 29 Μαρτίου του 24 με την τελική αθώωση του συγγραφέα. Μας λέει για το διακύβευμα της δίκης ο κ. Αλικάκος αλλά και το μήνυμα που στέλνει η αθώωση του:

“Στην χειρότερη περίπτωση, δηλαδή της ενοχής μου, η έρευνα θα χαρακτηριζόταν από θολή έως εντελώς αναξιόπιστη. Η αθώωσή μου, από όλες τις κατηγορίες, έβαλε την σφραγίδα της αλήθειας σε αυτή. Το άγιο φως δεν ανάβει ως εκ θαύματος. Τελεία και παύλα”.

Ρωτήσαμε τον κ. Αλικάκο τι έχει αλλάξει τελικά πέντε χρόνια μετά την κυκλοφορία του βιβλίου του.

“Το πιο σημαντικό είναι ότι αφαίρεσαν από την ιστοσελίδα τους κάθε αναφορά περί θαύματος στο ζήτημα του αγίου φωτός. Αυτό για αρχή είναι ιστορικής σημασίας. Ωστόσο, φαίνεται πως είναι δύσκολο να προχωρήσουν σε ξεκάθαρη παραδοχή του ψεύδους, καθώς το «θαύμα» που έχει ταυτιστεί με την ορθόδοξη πίστη και τα προνόμια του Πατριαρχείου, το πιστεύουν εκατομμύρια πιστών, την ίδια ώρα που απουσιάζει από τα επίσημα κείμενα της Εκκλησίας. Ο χρόνος να δείξει πώς θα λυθεί αυτή η αντίφαση”.

Για την ιστορία στη σελίδα του Πατριαρχείου αναφέρεται το εξής σήμερα για την επίμαχη στιγμή: Εἰσελθὼν εἰς τὰ ἐνδότερα τοῦ Παναγίου Τάφου μόνος ὁ Μακαριώτατος, ἀναγιγνώσκει τὴν καθιερωμένην εὐχὴν τοῦ Ἁγίου Φωτός, ὃ καὶ μεταδίδει εἰς τὰς χιλιάδας τῶν ἐν ἀδημονίᾳ ἀναμενόντων πιστῶν, οἱ ὁποῖοι καὶ λαμβάνουσιν αὐτὸ εἰς τὰς λαμπάδας αὐτῶν καὶ φέρουσιν τοῦτο εἰς χείρας, μέτωπα, ὄμματα μετὰ πίστεως, βεβαιότητος, ἐλπίδος, χαρᾶς, ἀγαλλιάσεως, φωνῶν ἀλαλαγμοῦ καὶ χαρμοσύνου κρούσεως κωδώνων. Κρατῶν τὰς δεσμίδας τῶν λαμπάδων ὁ Μακαριώτατος ἐξέρχεται ἐκ τοῦ ἱεροῦ Κουβουκλίου καὶ εἰσέρχεται εἰς τὸ ἱερὸν Βῆμα καὶ τὸ Σκευοφυλάκιον.

“Να τους πουν την αλήθεια”

Βράδυ Μεγάλου Σαββάτου και ο κόσμος σε όλη την Ελλάδα συγκεντρώνεται μέσα στις εκκλησίες και έξω στα προαύλιο περιμένοντας να ανάψει την λαμπάδα του με το Άγιο Φως που ταξίδεψε νωρίτερα από τον Πανάγιο Τάφο. Η τελευταία ερώτηση που απευθύναμε στον κ. Αλικάκο είναι  αν η υπόθεση αυτή  μπορεί αυτή να αποτελέσει μια ευκαιρία για να σφυρηλατήσει η Εκκλησία μια σχέση με τους πιστούς που θα στηρίζεται στο  μήνυμα και όχι στα τεχνάσματα. Και αν εν τέλει κατά τη γνώμη του η υπόθεση ενίσχυσε την πίστη των πιστών ή τους απομάκρυνε από αυτή.

“Τον δημοσιογράφο δεν τον ενδιαφέρει αν μια τεκμηριωμένη αλήθεια θα φέρει κοντά κάποιους σε κάτι ή θα τους απομακρύνει. Η έρευνα για την αναζήτηση της αλήθειας δεν οφείλει σε καμία περίπτωση να υπηρετεί σκοπιμότητες. Είναι πια καθήκον των εκκλησιαστικών παραγόντων να γαληνέψουν τις ψυχές όσων σκανδαλίστηκαν. Και ο μόνος τρόπος να συμβεί αυτό είναι να τους πουν την αλήθεια, εξηγώντας τους με απλά λόγια γιατί το λεγόμενο «θαύμα του αγίου φωτός» είναι ασύμβατο με την ορθόδοξη θεολογία”.

Πηγή : https://www.larissanet.gr