Rib and Sea

Επιμέλεια : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Όταν αρθρογραφούσα στο περιοδικό "Νέμεσις" της Λιάνας Κανέλλη, είχα ξεκινήσει μια σειρά άρθρων, με τίτλο "οι τελευταίοι των Μοϊκανών", με σκοπό να αναφερθώ σ' αυτούς που έμειναν μέχρι τέλους πιστοί στην τέχνη που αγάπησαν και έμαθαν να ασκούν για να εξοικονομήσουν τα προς το ζην. Σ' αυτούς που, απρόθυμοι να παρακολουθήσουν τον ξέφρενο ρυθμό της "προόδου" και της σύγχρονης τεχνολογίας, αρνήθηκαν να συμβιβαστούν ή να μεταλλαχθούν, καταβάλλοντας το όποιο τίμημα γι' αυτή την επιλογή τους, αποφασισμένοι να πάρουν μαζί τους για πάντα το επάγγελμα που έζησε αυτούς και τα παιδιά τους και αφήνοντας ένα άρωμα χειροποίητης ποιότητας, ρομαντισμού και παράδοσης στη μνήμη αυτών που έμαθαν και ξέρουν να εκτιμούν τα όμορφα πράγματα.

Τα άρθρα εκείνα, που ξεκίνησαν με τον τσαγκάρη της Ολύμπου, τον αείμνηστο Νίκο Κανάκη, ήταν επίσης αφιερωμένα στους αναγνώστες εκείνους που γνώριζαν, και γνωρίζουν, ότι ο τσαγκάρης, ο γανωτζής, ο παπλωματάς, ο τροχιστής, ο λουστράκος και τόσοι άλλοι, σημάδεψαν μια ολόκληρη εποχή. Μια εποχή αγνή, ρομαντική, μα, πάνω απ' όλα, αυθεντική...

Θα αναφερθώ σ' εκείνη την πρώτη συνέντευξη, γιατί πιστεύω ότι είναι μια πρώτης τάξεως εισαγωγή για την τωρινή μου αναφορά στον Γιάννη Πρεάρη. Τον τελευταίο (;) τσαγκάρη-υποδηματοποιό που απέμεινε πια στην Κάρπαθο...

Θυμάμαι λοιπόν κάποια από τα λόγια που μου είχε πει ο 82χρονος τότε Νίκος Κανάκης, κατά την διάρκεια εκείνης της πρώτης συνέντευξης :

"... Έκανα προσπάθεια να μείνω στην Αθήνα, μαζί με τα παιδιά μου, αλλά δεν τα κατάφερα. Κοίταζα δεξιά : πολυκατοικίες. Κοίταζα αριστερά : μπαλκόνια. Πουθενά ουρανός! Αέρας καθόλου! Δεν μπορούσα ν' αντέξω. Εδώ είναι αλλιώς! Υπάρχει ορίζοντας! Έφυγα και δεν ξανα-γύρισα...

... Ζητούν συνέχεια να με φωτογραφίσουν οι ξένοι. Μουσείο γίναμε! Αν μου έδιναν από ένα κατοστάρικο όσοι μπαίνουν στο μαγαζί και ζητούν να με φωτογραφίσουν, θα είχα λύσει το πρόβλημα! Στιβάνια όμως δεν αγοράζουν πια...

... Το πρώτο στιβάνι που έφτιαξα ήταν της μάνας μου. Είχε, ξέρεις, από τη φύση ένα ελάττωμα η μάνα μου. Το δεύτερο δάχτυλο του ποδιού της ήταν μεγαλύτερο από το πρώτο και παπούτσι δεν μπορούσε να της ταιριάξει. Έπρεπε πάντοτε να κόβει το δέρμα του παπουτσιού για να δώσει χώρο στο δάχτυλο εκείνο να αναπνεύσει! Κάθησα λοιπόν και έφτιαξα ένα ζευγάρι στιβάνια, λίγο μακρύτερα στο μέρος των δαχτύλων. Τόσο απλά. Δεν φαντάζεσαι τη χαρά της όταν τα φόρεσε και δεν χρειάστηκε να τα πετσοκόψει!".

Καθώς τα έλεγε αυτά, σκέφτηκα πως η πινακίδα που δέσποζε στο μικρό μαγαζί, πάνω ακριβώς από κάποιες παλιές φωτογραφίες, αντλούσε την προέλευσή της από αυτό ακριβώς το περιστατικό που σημάδεψε, θαρρείς,  την σταδιοδρομία εκείνου του Ολυμπίτη τσαγκάρη :

"Shoemaker who makes shoes to fit your feet and not your feet to fit the shoes" (ο τσαγκάρης που φτιάχνει τα παπούτσια να ταιριάζουν στα πόδια σας και δεν κάνει τα πόδια σας να ταιριάζουν στα παπούτσια).

Ο Γιάννης Πρεάρης, ο σημερινός... Μοϊκανός τσαγκάρης της Ολύμπου, αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση.

"... Ακολούθησα το επάγγελμα του πατέρα μου", του Γιώργου Πρεάρη, που ήταν κι' αυτός τσαγκάρης στην Όλυμπο", λέει ο Γιάννης. Ο πατέρας μου ένοιωσε μάλλον ότι θα έπαιρνα μια μέρα τη σκυτάλη της δουλειάς του γιατί πήγαινα και τον κοιτούσα στο μαγαζί όταν έφτιαχνε τα στιβάνια...

... Το Κράτος δεν προσέχει δυστυχώς αυτά τα παλιά επαγγέλματα, που τείνουν σιγά σιγά να εξαφανιστούν. Γιατί έρχονται οι ξένοι στο νησί; Για να δουν αυτά που δεν έχουν στην πατρίδα τους. Ούτε οι νέοι όμως φαίνονται σήμερα διατεθιμένοι να μάθουν τη δουλειά. Έτσι, είναι καταδικασμένο κι' αυτό το επάγγελμα μια μέρα να χαθεί...

... Τα στιβάνια είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Ολυμπίτικης ενδυμασίας. Δεν νοείται Ολυμπίτικη ενδυμασία χωρίς τα παραδοσιακά στιβάνια. Η νύφη δεν μπορεί ας πούμε να πάει στην εκκλησία να παντρευτεί αν δεν φορά την παραδοσιακή χειροποίητη παντόφλα. Όποιο άλλο παπούτσι κι' αν φορέσει με την Ολυμπίτικη φορεσιά θα είναι σαν τη μύγα μεσ' το γάλα...

... Έχει τύχει περίπτωση που τα παπούτσια κάποιου ξένου καταστράφηκαν και μου ζήτησε να του φτιάξω άλλα γιατί χωρίς παπούτσια δεν μπορούσε βέβαια να φύγει απ' το χωριό...".

Ο Γιάννης Πρεάρης, όμως, εκτός από υποδηματοποιός παραδοσιακών Ολυμπίτικων στιβανιών, είναι και ο ιδιοκτήτης του τοπικού ραδιοφωνικού σταθμού "Ράδιο Όλυμπος" που εκπέμπει επί 24ώρου βάσεως στους 100.2 FM! Πήρε μάλιστα μια συνέντευξη από τον Col Darling, τον Αυστραλό φίλο ιστιοπλόο, με το καταμαράν του οποίου ταξίδεψα τον Μάϊο από τη Ρόδο μέχρι τα Χανιά, την οποία μετέδωσε το ίδιο βράδυ από την συχνότητα του "Ράδιο Όλυμπος".

Δείτε όμως τον Γιάννη Πρεάρη στον χώρο της δουλειάς του και ακούστε τι μου είπε για την τέχνη του που χάνεται.