Rib and Sea

Κείμενο - Φωτογραφίες : Μπάμπης Κωνσταντάτος.

Η Ελλάδα είναι ένα απέραντο πεδίο ανακαλύψεων. Ανακαλύψεων που δεν έχουν χρονικό όριο. Λένε πως οι Έλληνες δίδαξαν πολιτισμό, ενώ κάποιοι πιστεύουν ότι από αυτό το χώρο της υδρογείου ξεκίνησε ο πολιτισμός. Καλά είναι βέβαια να τα λες όλα αυτά, άντε και να τα πιστεύεις, ωστόσο εκείνο που «βαρύνει» εμάς τους σύγχρονους κατοίκους αυτού του κομματιού γης και που, προσωπικά, δυσκολεύομαι να πιστέψω, είναι το ότι είμαστε απόγονοι εκείνου του λαού που «δίδαξε», Διαβάζοντας τα παρακάτω, πιστεύω ότι θα συμφωνήσετε και εσείς. Γιατί, η ιστορία μας δεν περιορίζεται στην Ακρόπολη, στην Ολυμπία, στους Δελφούς και στα άλλα γνωστά (αξιοποιημένα τουριστικά) μέρη, αλλά σε κάθε γωνιά του Ελλαδικού χώρου, που κάποιοι φρόντισαν (και φροντίζουν) να φέρνουν στην επιφάνεια. Αρκεί, όμως, αυτό. Γιατί αν δεν υπάρξει γνωστοποίηση και διδαχή, κυρίως στα παιδιά, τότε τι αξίζει να «έχεις» αν δεν γνωρίζεις αυτό που «έχεις»;

Η θάλασσα είναι ένα πεδίο, που εμάς τους Έλληνες, απόγονους των αρχαίων κατοίκων αυτής της χώρας, μας κάνει υπερήφανους. Υπερήφανους γιατί εκείνοι οι Έλληνες ήταν πρωτοπόροι ναυτικοί αλλά και γενικότερα η ιστορία μας διαδραματίζεται γύρω από το υγρό στοιχείο, που μας περιβάλλει περισσότερο από κάθε άλλο λαό της γης. Ακόμα, είναι ιστορική αλήθεια ότι η πρώτη μαρτυρία για θαλάσσια διακίνηση με πλωτό μέσον αναφέρεται στην περιοχή της Μεσογείου και ότι αυτή έγινε από Έλληνες ναυτικούς. Είναι γνωστά αυτά, τα ξέρουμε και όταν βρισκόμαστε εκεί έξω και σκίζουμε τους αφρούς με τα γρήγορα σύγχρονα φουσκωτά μας, όταν φέρνουμε στο νου αυτή την ένδοξη καταγωγή μας νιώθουμε καλύτερα και ίσως μοναδικοί.
 
Έτσι είναι, αγαπητοί αναγνώστες, και καλά κάνουμε και νιώθουμε καλύτεροι από άλλους λαούς στο θέμα της ιστορίας της ναυτοσύνης, αλλά, πιστέψτε με, θα νιώσετε ακόμα καλύτερα όταν δείτε με τα μάτια σας και αγγίξετε με τα χέρια σας την αρχή αυτής της ιστορίας.

Πριν μερικά χρόνια βρέθηκα στη Σητεία της Κρήτης, όπου έπεσα τυχαία σε κάτι ανασκαφές ένα αρχαίο καρνάγιο, όπου εκεί ναυπηγούντο εμπορικά πλοία τα οποία μετέφεραν εμπορεύματα από την πλούσια Κρήτη στη Ρόδο και σε άλλα νησιά της... πολυσύχναστης αυτής περιοχής του Αιγαίου. Όταν πήγα στο σημείο που μου υπέδειξε, δρασκελίζοντας ανάμεσα από αρχαία ερείπια που κάποιο αρχαιολόγοι έκαναν ακόμα ανασκαφές, βρέθηκα πάνω από ένα λαξευμένο κεκλιμένο στο βράχο, με διαστάσεις που μαρτυρούσαν ότι από εκεί καθελκύονταν μέχρι 30άμετρα πλοία.

Μια μέρα, συζητώντας με τοn φίλο μου Βασίλη, τον βαρκάρη των Πρεσπών, ανέφερε πως κάπου στην Αιτωλοακαρνανία, κοντά στις εκβολές του Αχελώου στο Ιόνιο, υπάρχει ένα αρχαίο καρνάγιο με πολύ ενδιαφέρουσα ιστορική καταγωγή και δομή. Άνοιξα αμέσως ένα χάρτη εκείνης της περιοχής της Ελλάδας και γρήγορα εντοπίσαμε την αρχαία πόλη ΟΙΝΙΑΔΕΣ, όπου ο Βασίλης επέμενε ότι εκεί είχε δει το αρχαίο ναυπηγείο.

Δεν άφησα να περάσει καιρός και πρωί ξεκίνησα οδικώς με προορισμό το Ρίο, από όπου θα πέρασα απέναντι και ανηφορίζοντας προς Μεσολόγγι έφτασα στο Αιτωλικό. Συνέχισα προς Κατοχή, όπου εκεί η περιοχή αναφέρεται στο χάρτη: ΟΙΝΙΑΔΕΣ. Περνώντας βιαστικά από πανέμορφα τοπία γύρω από τη λιμνοθάλασσα πέρασα δύο γέφυρες μέχρι να φτάσω στο χωριό ΚΑΤΟΧΗ.

Όταν μπήκα μέσα στο χωριό, βλέποντας μια καφέ ταμπέλα με την ένδειξη «ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΟΙΝΙΑΔΩΝ» υπέθεσα ότι εκεί που οδηγούσε βρισκόταν αυτό που αναζητούσα, πράγμα που επιβεβαίωσε άλλη μια ταμπέλα που υπήρχε πιο κάτω, η οποία έγραφε «ΠΡΟΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΟΙΝΙΑΔΕΣ», αλλά για να δεις αυτή την ταμπέλα θα πρέπει να είσαι πολύ παρατηρητικός, αφού είναι σπασμένη και διπλωμένη στα δύο.

Ο δρόμος που οδηγεί εκεί δεν είναι αυτός που τρέχει δίπλα στην κοίτη του Αχελώου, αλλά ο από πάνω, ο οποίος, όπως φαίνεται και στο χάρτη, περνάει από την βόρεια πλευρά της αρχαίας πόλης, ενώ και αριστερά αυτού του δρόμου υπάρχει ένα βαθύ ρυάκι.

Σε λίγα λεπτά της ώρας βρισκόμουν μπροστά στη είσοδο του αρχαιολογικού χώρου, όπου από εκεί δεν φαινόταν τίποτα, παρά κάποια χαλάσματα αριστερά, ενώ ένας ασφαλτοστρωμένος δρόμος ανηφόριζε στο εσωτερικό της αρχαίας πόλης. Άφησα το αυτοκίνητο και καβάλησα τη μάντρα αφού εκεί δεν βρισκόταν κανένας και προχώρησα με τα πόδια με κατεύθυνση νοτιοδυτική, αφού όπως έδειχνε ένα σχεδιάγραμμα που υπήρχε στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου εκεί βρίσκονταν οι «ΝΕΩΣΟΙΚΟΙ» δηλαδή το αρχαίο καρνάγιο.

Όταν έφτασα εκεί έμεινα έκθαμβος. Σ’ αυτό το σημείο της αρχαίας αυτής πόλης έχει λαξευτεί ο ψηλός βράχος, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένας ορθογώνιος χώρος με 6 κεκλιμένα, στα οποία υπάρχουν εσοχές ώστε να είναι εύκολη η ανέλκυση καθέλκυση των πλοίων ή ακόμα αυτές οι εσοχές να χρησιμοποιούνται κατά κάποιον τρόπο σαν καλούπια για να χτίζονται μέσα σ’ αυτά τα ξύλινα κύτη. Πρόκειται για ένα χώρο 41x47 μέτρα, του οποίου η λαξευμένη πλευρά είναι εξ ολοκλήρου λαξευμένη κατακόρυφα στο βράχο σε ύψος 11 μέτρα. Ωστόσο υπάρχουν και κιονοστοιχίες, οι οποίες μαρτυρούν ότι ολόκληρος ο χώρος της ναυπήγησης ήταν στεγασμένος, και μάλιστα οι αρχαιολόγοι έχουν κάνει ένα υποθετικό σχέδιο για το πώς θα πρέπει να ήταν. Οι Νεώσοικοι των Οινιαδών χρονολογούνται στον 4ο αιώνα π.Χ. ενώ πολλά από τα αρχιτεκτονικά τους στοιχεία είναι συγγενή προς τους νεωσοίκους του λιμανιού της Ζέας στον Πειραιά (έχετε ρίξει ποτέ καμιά ματιά οταν πάτε για τσίπουρα;).

Η Ελλάδα είναι γεμάτη αρχαία, μάρτυρες μια μεγάλης οικιστικής ιστορίας, της μεγαλύτερης, ίσως παγκοσμίως, εμείς οι νεότεροι κάτοικοι αυτής της χώρας έχουμε συνηθίσει να περιφερόμαστε ανάμεσα από παλιές... πέτρες και, τις περισσότερες φορές, να τις προσπερνάμε αδιάφορα. Ωστόσο, αν βρεθείτε σ’ αυτή την περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας κάντε ένα πέρασμα από αυτό το μνημείο, σταθείτε για λίγα λεπτά παρατηρώντας το, και φανταστείτε πώς θα πρέπει να ήταν στην εποχή της λειτουργίας του. Το υποθετικό σκίτσο που θα δείτε στο πληροφοριακό σταντ που υπάρχει εκεί (δείτε και τη φωτό) θα σας δώσει μια σαφή εικόνα για το πώς ήταν αυτό το καρνάγιο όταν εκεί χτίζονταν ή συντηρούνταν πλοία. Και τότε θα καταλάβετε ότι αυτό το κομμάτι της ιστορίας μας έχει πολύ μεγάλη αξία και έχει παίξει μεγάλο ρόλο στην εξέλιξη των πλωτών μέσων, των πλωτών μέσων που χρησιμοποιούμε και εμείς σήμερα.

ΟΙ ΟΙΝΙΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Ήταν η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της αρχαίας Ακαρνανίας, μετά την Στράτο, και βρισκόταν στις εκβολές του ποταμού Αχελώου. Σήμερα, λόγω των προσχώσεων η ακτή της θάλασσας έχει μεταφερθεί γύρω στα 10 χιλιόμετρα δυτικότερα. Η πόλη ήταν κτισμένη πάνω σε μια σειρά λόφων, που από το μεσαίωνα οι κάτοικοι της περιοχής αποκαλούν Τρίκαρδο.

Ιστορικά οι Οινιάδες εμφανίζονται κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. και χάνονται κατά τη περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το όνομα «ΟΙΝΙΑΔΕΣ» θεωρείται ότι προέρχεται από το «ΟΙΝΗ», που σημαίνει άμπελος, αφού και η περιοχή ανέκαθεν ήταν κατάφυτη από αμπέλια. Σημαντικό μνημείο αυτής της πόλης είναι και το αρχαίο θέατρό της, του οποίου η ανασκαφή έγινε στις αρχές του 20ου αιώνα και σήμερα κάπου-κάπου οργανώνονται κάποιες θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες.