Rib and Sea

Κείμενο - Φωτογραφίες - Βίντεο : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Συνηθίσαμε πια να πηγαίνουμε στα νησιά του Αιγαίου τον χειμώνα. Από τότε δηλαδή που η οικονομική κατάσταση έκανε τα ταξίδια με φουσκωτό απαγορευτικά. Κι' εκεί που είχαμε κάποτε την εντύπωση πως μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες αξίζει να πάει κανείς στον Άϊ Στράτη, στη Λήμνο ή στην Αστυπάλαια, φέτος αλλάξαμε γνώμη! Είδαμε π.χ. μια Αστυπάλαια γαλήνια, με τον ήλιο να τη λούζει στα τέλη Νοεμβρίου, με τους ανθρώπους της πρόθυμους να μας μιλήσουν, αφού δεν τους κυνηγάει πια ο καλοκαιρινός επισκέπτης και η ανάγκη του Αυγουστιάτικου μεροκάματου, με αμέτρητους ελεύθερους χώρους να παρκάρουμε το αυτοκινούμενο, με την εκπληκτική αρχαιοφύλακα Ξενούλα Πετρινώλη να ασχολείται αποκλειστικώς μαζί μας και να μας ξεναγεί στο πανέμορφο κάστρο της Χώρας, με την πρόεδρο του Πολιτιστικού και Μορφωτικού Συλλόγου Ιωάννα Μαριάκη να φοράει για το χατήρι μας την αστυπαλίτικη φορεσιά και να χορεύει σούστα μόνη της!

Η "Blue Star Ferries" μας ταξίδεψε για άλλη μια φορά φέτος με τα πολυτελή και γρήγορα πλοία της. Επιβιβαστήκαμε, αυτή τη φορά, στο "Blue Star Naxos" και αφήσαμε πίσω μας τον Πειραιά στις 5.30 το απόγευμα, νύχτα σχεδόν καθώς οι χειμωνιάτικες ημέρες αυτή την εποχή συρρικνώνονται δραματικά. Σε κάτι λιγότερο από 12 ώρες το πλοίο έδεσε στο νέο λιμάνι της Αστυπάλαιας, στην έρημη από σπίτια και ανθρώπους περιοχή του Αγ. Ανδρέα, αφού πέρασε πρώτα από τη Σύρο, την Πάρο, τη Νάξο, τη Δονούσα και την Αμοργό.

Είχα κάμποσα χρόνια να πάω στην Αστυπάλαια και γι' αυτό εξεπλάγην όταν αποβιβαστήκαμε στο νέο λιμάνι. Περίμενα να δω τον Γιαλό και το φωταγωγημένο κάστρο, σκαρφαλωμένο στην κορυφή της Χώρας, αλλά αντ' αυτών, μέσα σ' ένα κατασκότεινο και αφιλόξενο περιβάλλον, είδα ένα και μοναδικό κτίριο, που εκτελεί χρέη σταθμού επιβατών, με την πινακίδα "Καλώς ήρθατε στην Αστυπάλαια". Ησυχάσαμε βέβαια, γιατί είχαμε αρχίσει να πιστεύουμε πως κατεβήκαμε σε λάθος νησί! Δεν νομίζω, άλλωστε, ότι υπάρχει άλλο νησί στο Αιγαίο που το λιμάνι του να μην είναι μέσα ή δίπλα σε κάποια κατοικημένη περιοχή.

Καθώς δεν είχε ξημερώσει ακόμη, οδήγησα το camper, ένα τέταρτο της ώρας απόσταση, μέχρι το παλιό λιμάνι και προσπαθήσαμε να κερδίσουμε δυο-τρεις ώρες ύπνο. Καλή φάμπρικα πάντως αυτή με το αυτοκινούμενο αφού, εκτός από δωρεάν διανυκτέρευση και οικονομία στο φαγητό, τα τελευταία χρόνια ταξιδεύουμε δωρεάν στα νησιά που εξυπηρετούν τα πλοία της "Blue Star Ferries", της "ΑΝΕΚ LINES" και της "Hellenic Seaways". Τα πληρώνουμε βέβαια σε τέλη κυκλοφορίας, φόρο πολυτελούς διαβίωσης και τεκμήριο, όσο αντέχουμε να κάνουμε το σκ@τό μας παξιμάδι και δεν καταθέτουμε τις πινακίδες σ' αυτό το Κράτος που δεν χορταίνει ποτέ όταν πρόκειται να πιει το αίμα αυτών που θέλει, και του είναι εύκολο, να ελέγξει.

Το πρωί της επομένης, με δεδομένες τις λίγες ημέρες που θα παραμέναμε στο νησί, έβαλα τα πόδια και την βιντεοκάμερα στον ώμο και άρχισα να τρέχω. Πήγα πρώτα στο Δημαρχείο και συνάντησα έναν παλιό γνώριμο. Τον Δήμαρχο κ. Πανορμίτη Κονταράτο, τον οποίο γνώρισα το 1999 στην πρώτη και μεγάλη Αποστολή Αγάπης του Ο.Φ.Σ.Ε. στην Αστυπάλαια. Εκείνη ήταν η πρώτη χρονιά της θητείας του σαν Δήμαρχος ενώ από τότε εκλέγεται ανελλιπώς στη θέση αυτή μέχρι σήμερα! Δέχθηκε αμέσως να μου μιλήσει αφού μετά από δύο ημέρες θα έφευγε για την Αθήνα :

Μια και ξεκίνησα με συνεντεύξεις, ακολούθησα τη συμβουλή του Δημάρχου για να συναντήσω, ακριβώς απέναντι από το Δημαρχείο, την Έλλη Σαμπατακάκη. Μια Μανιάτισσα που αγάπησε την Αστυπάλαια, εγκατέλειψε την Αθήνα και εγκαταστάθηκε στο νησί πριν από πέντε χρόνια. Τι κάνει η Έλλη Σαμπατακάκη στην Αστυπάλαια; Δείτε : https://www.facebook.com/media/set/?set=a.505564892838099.1073741838.418324134895509&type=1

Ο σύζυγος της Έλλης, Μιχάλης Γιάνναρος, ασχολείται με εξ ίσου ενδιαφέροντα πράγματα. Ανάμεσα στα άλλα ασχολείται και με την μελισσοκομία ενώ είναι ο πρόεδρος του τοπικού Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού. Μαζί με τον φίλο του, και επίσης μελισσοκόμο, Ανδρέα Καλή με μύησαν στη μελισσοκομία ή, για να είμαι πιο ακριβής, στη μελισσολατρεία! https://el-gr.facebook.com/ParadosiakaProiontaAstypalaias/posts/533049950064025

Η αναζήτηση των Αστυπαλίτικων κιτρινοκούλουρων, που οφείλουν το χρώμα τους στο σαφράν, με οδήγησε στον Δημήτρη Πετρίδενα, έναν ιδιοκτήτη ξενοδοχείου, ο οποίος "από σπόντα" ξεκίνησε πριν από εννέα χρόνια να παράγει και να εξάγει παραδοσιακά Αστυπαλίτικα είδη αρτοποιίας! Ένοικοι του ξενοδοχείου του, οι οποίοι είχαν δοκιμάσει τα παξιμάδια που τους προσέφερε στο πρωϊνό, του έβαλαν την ιδέα να τα βάλει στην παραγωγή.

Και τι δεν φτιάχνει έκτοτε ο Δημήτρης. Παξιμάδια, κουλούρια και κριτσίνια με πρώτες ύλες τη μελάσσα, τα χαρούπια, τη ρίγανη, το σαφράν (που φύεται στα βουνά της Αστυπάλαιας), τη βρώμη, τα αμύγδαλα, την κανέλλα, το θυμάρι, το ανθότυρο ("χλωρή" το λένε στην Αστυπάλαια) και άλλα. Μέχρι θαλασσινό νερό χρησιμοποιεί αυτή την εποχή ο Δημήτρης σε ένα από τα παξιμάδια που ετοιμάζει, ενώ με ευρωπαϊκά προγράμματα έχει εξοπλίσει την επιχείρησή του με αυτόματα μηχανήματα τα οποία έχουν αυξήσει την παραγωγή για να μπορεί να ανταποκρίνεται αξιοπρεπώς στη ζήτηση που έχουν τα παξιμάδια του στις αγορές της Ελλάδας και του εξωτερικού! http://www.eliana-bakery.gr/

Όμορφος τόπος η Αστυπάλαια, φωτεινός. Ανήκει στα νησιά που δεν μπορεί κανείς να προσδιορίσει γιατί ακριβώς του αρέσει, τι είναι αυτό που τον κάνει να θέλει να μείνει περισσότερο. Αφήσαμε το camper στον Γιαλό, με παροχή ηλεκτρικού ρεύματος (ευγενική προσφορά του Δήμου), και αρχίσαμε να περιπλανιόμαστε στο νησί με το δίτροχο. Το ασφάλτινο οδικό δίκτυο της Αστυπάλαιας περιορίζεται στον άξονα που συνδέει τη Χώρα με τον Γιαλό, το Λιβάδι, την παραλία του Αγ. Κωνσταντίνου, την περιοχή της Μαλτεζάνας, τον Σχοινώντα και το νέο λιμάνι. Όλοι ο άλλοι δρόμοι είναι από χωμάτινοι μέχρι απροσπέλαστοι, με τον δρόμο που οδηγεί στο Βαθύ να είναι υπό κατασκευή. Με την ολοκλήρωσή του ίσως αναπτυχθεί στο μέλλον τουριστικά αυτή η περιοχή, με το ασφαλές αλιευτικό καταφύγιο και το κεδρόδασος που ξεκινάει από το Αγρελίδι και καταλήγει στο Μέσα Βαθύ. Εμείς καταφέραμε πάντως να φθάσουμε με το παπί μέχρι το τέρμα του δρόμου.

Ένα Καλύμνιο ψαρά, τον Λευτέρη Ναρλή, και την κυρία Σταυρούλα Μαρινάκη συναντήσαμε μόνο στον μικρό οικισμό που φαίνεται πως βιώνει την χειμερινή εγκατάλειψή του. Η κυρία Σταυρούλα είχε παραδοθεί στα χέρια του Μορφέα όταν διαβήκαμε το κατώφλι του καφέ-ουζερί "Γαλήνη". Ξύπνησε, μας χαιρέτησε εγκάρδια και πρόθυμα μας τηγάνισε δυο αυγά. Ένας κόσμος, αγνός, αυθεντικός, ήρεμος, άγνωστος στους παροικούντες στο τρελοκομείο της Αθήνας.

Ο καπετάν Λευτέρης ήρθε σε λίγο για να πιει τον καφέ του και να ταράξει τα νερά. Άκουσα τον χειμαρρώδη μονόλογό του και τόλμησα να τον ρωτησω : "Καπετάν Λευτέρη θα μου τα πεις αυτά στην κάμερα;". "Γιατί να μη στα πω; Τι έχω να φοβηθώ; Τι θα μου κάνουν; Αλήθεια δεν είναι;", απάντησε εκείνος.

Υπήρχε όμως ένας άνθρωπος που γνώριζε καλά το Βαθύ και την ιστορία του και ήταν πρόθυμος να μιλήσει. Ο ογδονταπεντάχρονος κ. Δημήτρης Σταβλάς έζησε τα περισσότερα χρόνια του στο Μέσα Βαθύ, που αποτελούσε πηγή ζωής για ολόκληρη την Αστυπάλαια, ιδίως κατά την διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, όπως λέει ο ίδιος. Τότε που τα εύφορα χωράφια του εκαλλιεργούντο, η θάλασσά του ήταν γεμάτη ψάρια και όστρακα και τα ασβεστοκάμινα λειτουργούσαν. "Πηγαινοερχόταν ο κόσμος από τη Χώρα στο Βαθύ με τα μουλάρια", λέει ο κ. Σταβλάς, "και μετέφερε στη Χώρα κάρβουνα και οπωροκηπευτικά. Εμείς, θυμάμαι, παιδιά ήμασταν, μεταφέραμε νερό στο Ιταλικό στρατόπεδο με τα μουλάρια. Αργότερα ακρίβηνε το πετρέλαιο, οι εργάτες ζητούσαν περισσότερα χρήματα και έτσι τα ασβεστοκάμινα κρίθηκαν ασύμφορα και σταμάτησε η λειτουργία τους".

Το κάστρο και ο οικισμός που το περιβάλλει είναι, δίχως άλλο, το στολίδι της Αστυπάλαιας. Μπορεί κανείς να κάθεται στην πλαγιά των απέναντι λόφων και να το χαζεύει επί ώρες! Πόσο μάλλον να το φωτογραφίζει! Το έχω άλλωστε ξαναγράψει: Ευτυχώς που ανακαλύφθηκε η ψηφιακή φωτογραφία διαφορετικά θα είχαμε σοβαρό πρόβλημα με την σπατάλη πολλών χρημάτων για την αγορά φιλμς! Όσο όμορφο είναι πάντως να βλέπει κανείς τη Χώρα από μακριά, άλλο τόσο είναι να περπατάει στα σοκάκια που ξεκινούν από τους οκτώ ανεμόμυλους και σκαρφαλώνουν περιμετρικά μέχρι την είσοδο του κάστρου.

Είχαμε την τύχη να φθάσουμε στην Αστυπάλαια πριν περάσει ο Νοέμβριος. Συγκεκριμένα ανεβήκαμε στο κάστρο την τελευταία ημέρα του μήνα αυτού, ημέρα που έληγε η τετράμηνη σύμβαση της Ξενούλας Πετρινώλη σαν αρχαιοφύλακας! Αν φθάναμε μία ημέρα αργότερα θα βρίσκαμε την πόρτα του κάστρου κλειστή! Δεν εκπλήσσομαι βεβαίως. Ο τρόπος λειτουργίας αυτού του Κράτους είναι γνωστός και, δυστυχώς, δεν φαίνεται πως οι βολευτές μας διαθέτουν την πολιτική βούληση να τον αλλάξουν. Αυτό όμως που μας εξέπληξε ευχάριστα ήταν η αρτιότητα της ξενάγησης, οι γνώσεις και το ταλέντο της 24χρονης Ξενούλας Πετρινώλη, σαν αρχαιολόγου περισσότερο παρά σαν φύλακα της αρχαίας μας κληρονομιάς! Επειδή μάλιστα, από δικό μου λάθος (τα πολλά καρπούζια στην ίδια μασχάλη που έχω αναφέρει και παλαιότερα), δεν κατεγράφη από την βιντεοκάμερα η πρώτη ξενάγηση, ζήτησα από την Ξενούλα να την επαναλάβει! Άλλο που δεν ήθελε βεβαίως αυτή να ξανα-μιλήσει και εγώ να την ξανα-ακούσω! Το πρόβλημα που προέκυψε όμως σ' εκείνη τη δεύτερη προσπάθεια βιντεοσκόπησης ήταν ο ισχυρός άνεμος που άρχισε εν τω μεταξύ να πνέει, δυσχεραίνοντας την καταγραφή του ήχου και τις προσπάθειές μου στο μοντάζ.

Τις ημέρες που ακολούθησαν σκέφτηκα πολλές φορές τον παροπλισμό της Ξενούλας και την εγγραφή της στο Ταμείο Ανεργίας, μέχρι την επόμενη προκήρυξη του Υπουργείου Πολιτισμού για την πρόσληψη αρχαιοφύλακα με νέα τετράμηνη σύμβαση. Γνωρίζοντας πως ο σχετικός νόμος λαμβάνει υπ' όψιν του περισσότερο τα "μόρια" και λιγότερο τις γνώσεις, το ταλέντο και τη διάθεση για προσφορά, υπέθεσα πως κάποιος άλλος ενδιαφερόμενος θα μπορούσε να έχει αυτή τη φορά περισσότερα "μόρια" από την Ξενούλα Πετρινώλη, αλλά να υστερεί σε γνώσεις και, κυρίως, σε ταλέντο και αγάπη για το αντικείμενο, αλλά να πάρει τη θέση.

Επειδή δεν συνηθίζω να στρέφω αλλού το πρόσωπό μου σε τέτοιου είδους ζητήματα - κάποιοι θα έλεγαν, τι σε νοιάζει αφού το θέμα δεν σε αφορά; - απέστειλα την ακόλουθη επιστολή στον Υπουργό Πολιτισμού, κοινοποιώντας την και στον Δήμαρχο της Αστυπάλαιας, γνωρίζοντας εκ των προτέρων πως οι πιθανότητες να εισακουστώ είναι από ελάχιστες μέχρι μηδενικές :

Προς το
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

Μπουμπουλίνας 20-22, Αθήνα
Υπ’ όψιν του κ. Υπουργού.                Αρ. Πρωτ. 3283/9.12.2015                       ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
Αθήνα, 9 Δεκεμβρίου 2015                                                                   Δήμαρχο Αστυπάλαιας

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Κατά την πρόσφατη επίσκεψη και παραμονή μου στο νησί της Αστυπάλαιας για τις ανάγκες του διαδικτυακού περιοδικού μου, επισκέφθηκα και το πανέμορφο κάστρο της Χώρας όπου με υποδέχθηκε και με ξενάγησε η αρχαιοφύλακας κυρία Ξενούλα Πετρινώλη. Θέλω εδώ να σημειώσω ότι υπήρξα πολύ τυχερός διότι η 30ή Νοεμβρίου ήταν η τελευταία ημέρα της παρουσίας της κυρίας Πετρινώλη στη θέση αυτή, αφού εκείνη την ημέρα έληγε η τετράμηνη σύμβασή της.

Σκοπός αυτής της επιστολής μου είναι να σας παρακαλέσω να αξιοποιήσει το Υπουργείο Πολιτισμού το ταλέντο, την διάθεση, τις εξαιρετικές γνώσεις και την αγάπη της 24χρονης κυρίας Ξενούλας Πετρινώλη για την δουλειά της, προσλαμβάνοντάς την με σύμβαση αορίστου χρόνου, δεδομένου ότι η 24χρονη αυτή Αστυπαλίτισσα ασκεί με ιδανικό νομίζω τρόπο τα καθήκοντά της - τα υπερβαίνει κατά πολύ, θα έλεγα - σαν αρχαιοφύλακας. Προς επιβεβαίωση όσων υποστηρίζω υποβάλλω συνημμένως το σχετικό βίντεο που τράβηξα κατά την διάρκεια της ξενάγησής μου στο κάστρο της Αστυπάλαιας από την κυρία Πετρινώλη.

Αντιλαμβάνομαι βεβαίως ότι υπάρχει νομικό πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο γίνονται οι προσλήψεις αυτών των υπαλλήλων. Ένα νομικό πλαίσιο που αξιολογεί τους ενδιαφερόμενους με βάση τα μόρια που συγκεντρώνουν (οικογενειακή κατάσταση, πολύτεκνες οικογένειες κ.λπ.). Εν τούτοις θα υπάρχει ελπίζω κάποιος τρόπος να αξιοποιηθούν και να επιβραβευτούν οι γνώσεις, το ταλέντο, η υπευθυνότητα και η διάθεση της κυρίας Ξενούλας Πετρινώλη, αν πιστεύετε κι’ εσείς προσωπικώς στην αξιοκρατία και στην ανάγκη πρόσληψης των κατάλληλων προσώπων για τις κατάλληλες θέσεις. Στην περίπτωση κατά την οποίαν είναι αδύνατον να γίνει "παράκαμψη" του ισχύοντος νόμου, σας παρακαλώ να εξετάσετε το ενδεχόμενο πρόσληψης της κυρίας Πετρινώλη, για την θέση αυτή, από τον Δήμο Αστυπάλαιας.

Δεν γνώριζα την κυρία Πετρινώλη και σας διαβεβαιώ ότι αυτή ήταν η πρώτη φορά που την συνάντησα, η δε επικοινωνία μου μαζί σας γίνεται αποκλειστικώς με δική μου πρωτοβουλία. Θα ήμουν ωστόσο ευτυχής εάν η 24χρονη αυτή Αστυπαλίτισσα ανταμειφθεί από την Πολιτεία, όπως προανέφερα, για τις γνώσεις, το ταλέντο, την υπευθυνότητα και την διάθεση που επιδεικνύει κατά την άσκηση των καθηκόντων της ως αρχαιοφύλακας στο κάστρο της Αστυπάλαιας.
Θα ήμουν ευτυχής - θέλω να πιστεύω και εσείς - εάν η κυρία Ξενούλα Πετρινώλη συνεχίσει να παρέχει τις πολύτιμες υπηρεσίες της, παραμένοντας  στο νησί της, σε πείσμα των καιρών που οδηγούν πολλούς άνεργους και ικανούς νέους ανθρώπους στη μετανάστευση και τα νησιά του Αιγαίου και την περιφέρεια στη συρρίκνωση του υγιούς πληθυσμού των και στον μαρασμό.

Με τιμή
Ιωσήφ Ι. Παπαδόπουλος
Ελεύθερος δημοσιογράφος

Ανάμεσα σ' αυτά που ήθελα να καταγράψω ήταν και η μουσική παράδοση της Αστυπάλαιας. Εκεί ομολογώ ότι τα βρήκα σκούρα, κυρίως επειδή δεν είχα ειδοποιήσει εγκαίρως για την επίσκεψή μας, όπως μου είπε η πρόεδρος του Πολιτιστικού και Μορφωτικού Συλλόγου Ιωάννα Μαριάκη. Η πρόεδρός του συλλόγου πάντως τα κατάφερε μια χαρά, χορεύοντας, μόνη της μάλιστα, με το άκουσμα ενός cd, την αστυπαλίτικη σούστα φορώντας την υπέροχη παραδοσιακή φορεσιά του νησιού της!

Εντύπωση μου έκανε επίσης ότι υπάρχει ένας και μοναδικός βιολιστής, ο οποίος όμως απουσίαζε εκείνες τις ημέρες από το νησί, ενώ ο βιρτουόζος της τσαμπούνας επικαλέστηκε ζημιά στο όργανο. Εάν στη θέση μου ήταν το τηλεοπτικό συνεργείο ενός "μεγάλου" καναλιού, ίσως να μην υπήρχαν όλα αυτά τα προβλήματα...

Εντύπωση μου έκανε επίσης ότι η μουσική παράδοση δεν φαίνεται να έχει συνέχεια στην Αστυπάλαια, καθώς τα νέα παιδιά δεν ενδιαφέρονται να πάρουν τη σκυτάλη, όπως συμβαίνει ας πούμε στην Κάσο όπου η συμμετοχή των νέων είναι ζωηρή. Εξαιρετική πάντως η Ιωάννα Μαριάκη, η οποία μου μίλησε για τις δραστηριότητες του συλλόγου και χόρεψε φορώντας το πιο λαμπερό χαμόγελό της. Την ευχαριστώ ιδιαιτέρως, νομίζω δε ότι επαξίως εκπροσωπεί τον Πολιτιστικό και Μορφωτικό Σύλλογο της Αστυπάλαιας σαν πρόεδρός του.

Λίγες ώρες πριν αφήσουμε τη Χώρα για να "κατασκηνώσουμε" στο νέο λιμάνι και να κοιμηθούμε στο camper, μέχρι να φύγουμε στις 5 τα ξημερώματα για τον Πειραιά με το "Blue Star Naxos", πιάσαμε κουβέντα με την κυρία Ελένη Μεταξωτού - "Λενάκι" ή "γιαγιά Ελένη" τη φωνάζουν στην Αστυπάλαια - που διατηρεί ένα γραφικό περίπτερο στον Γιαλό. Ούτε που μπορούσα να φανταστώ ότι το "Λενάκι" μεγάλωσε στη Σύρνα (βραχονησίδα που βρίσκεται σε απόσταση 19 περ. ν. μιλίων από την Αστυπάλαια) και έζησε εκεί στιγμές και περιπέτειες που μόνο η εβδόμη τέχνη θα μπορούσε να ανεβάσει στις οθόνες των κινηματογράφων! Αδύνατον να αντισταθώ λοιπόν στον πειρασμό να καταγράψω ένα μικρό έστω τμήμα των αναμνήσεών της και που στο σύνολό τους θα χρειαζόταν να μείνω στην Αστυπάλαια ένα μήνα για να μου τις εξιστορήσει όλες!

Επειδή σκέφτηκα να εμπλουτίσω το βίντεο της συζήτησής μου μαζί της με το φωτογραφικό υλικό εκείνης της εποχής, δεν έχω παρά να περιμένω να το πάρω αύριο από τα χέρια της καλής συναδέλφου Κατερίνας Αντωνοπούλου, η οποία παρουσιάζει στον ΑΝΤ1 την εκπομπή "Σε πρώτο πλάνο". Το "Λενάκι" είχε μιλήσει παλαιότερα "σε πρώτο πλάνο" και το φωτογραφικό αρχείο που της είχε δώσει βρίσκεται ακόμη στα χέρια της καλής συναδέλφου. Συνεπώς το βίντεο της συζήτησής μου με την γιαγιά Ελένη θα αναρτηθεί σύντομα στο YouTube και το φωτογραφικό αρχείο της, που έχει ανυπολόγιστη συναισθηματική αξία για την ίδια, θα της το στείλω εγώ ταχυδρομικώς.

Αλγεινή εντύπωση μου έκανε πάντως η κεραία εκπομπής του τοπικού εκκλησιαστικού ραδιοφωνικού σταθμού που ήταν καφωμένη στην κορυφή του ναού του Ευαγγελισμού μέσα στο κάστρο! Κάτι ανάλογο είχα εντοπίσει και στον ναό του Αγ. Αθανασίου στην Καστοριά το 2007 κατά την διάρκεια της εκπομπής μου με τίτλο "Σε φόντο γαλάζιο". Σ' εκείνη μάλιστα την περίπτωση το τεράστιο μηχάνημα του ραδιοφωνικού πομπού ήταν τοποθετημένο μέσα στο Ιερό του ναού! Δεν κατάφερα πάντως να διαπιστώσω εάν ένας αντίστοιχος πομπός ήταν τοποθετημένος και στον ναό του Ευαγγελισμού της Χώρας της Αστυπάλαιας αφού η πόρτα του ναού ήταν κλειδωμένη.

Κατά τα άλλα η Αστυπάλαια είναι ένας μαγικός τόπος. Από αυτούς που έχουν κάνει το Αιγαίο αξιαγάπητο σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Η εξαιρετικά πολυσχιδής ακτογραμμή της δημιουργεί πολλές όμορφες παραλίες και μικρούς όρμους προσβάσιμους μόνο από τη θάλασσα. Με ήπια τουριστική ανάπτυξη και οικιστικό σύστημα που διατηρεί τις παραδόσεις. Με εξαιρετικά εύφορη γη στα σημεία που μπορούν να καλλιεργηθούν, με θυμαρίσιο μέλι αρίστης ποιότητας, με άγρια ζαφορά που φύεται στα βουνά της, με ανθρώπους φιλόξενους, προοδευτικούς και αισιόδοξους.