Rib and Sea

Της Βασιλικής Κοντοπούλου (Eκπαιδευτικού).

Είναι φορές που ο σεβασμός  στους άγραφους νόμους αναγκάζει κάποιον να μιλήσει, σπάζοντας τη σιωπή του και την ιδιωτική οδό του, υπερασπιζόμενος αυτό ακριβώς που στέκεται σαν ΗΛΙΟΣ για να φωτίζει τα βήματα της ψυχής και της διανόησής του.

Πρώτα, ως πολίτες της πόλης, να ευχαριστήσουμε όλους  όσους εργάστηκαν για την χθεσινή εκδήλωση (12/05/2013), η οποία παρουσιάστηκε  στην Ιτέα και στο ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΕΙΟ –ΗΛΙΟΠΟΥΛΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ, με θέμα τον Αρχαίο Ιππόδρομο των Δελφών.

Σύμφωνα, με όσα ανέφερε ο  καθηγητής κ. Π. Βαλαβάνης, « Η προτεινόμενη για τον ιππόδρομο των Δελφών θέση "Γωνιά" στο δυτικό άκρο του ελαιώνα, περίπου 1,5 χλμ. βορειοανατολικά της Ιτέας,, παράλληλα και σε επαφή με την οροσειρά της Κεφαλής, πληροί όλες τις φυσικές προϋποθέσεις ενός ιπποδρόμου και συμφωνεί με τα περιγραφόμενα από τις αρχαίες πηγές δεδομένα. Εκτός τούτων, η νέα θέση βρίσκεται μέσα στην ιερά χώρα των Δελφών και έχει άμεση επαφή με το ιερό, στοιχείο πάρα πολύ σημαντικό για τον συμβολικό συσχετισμό της απομακρυσμένης αγωνιστικής εγκατάστασης με τον λατρευτικό πυρήνα του ιερού».

Δεύτερον να τον συγχαρούμε, γιατί αναγνώρισε ότι: «Η λύση φαίνεται ότι βρισκόταν σε ένα βιβλίο του 1923 που είχε γράψει ο δημοσιογράφος και τυπογράφος από την Άμφισσα Θεοχάρης Μελισσάρης. Εκείνος ήταν ο πρώτος που ταύτισε τη θέση του ιπποδρόμου και όχι εγώ». Εκείνος ο ιστοριοδίφης, λοιπόν, υποδείκνυε πως ο ιππόδρομος έπρεπε να βρίσκεται στη δυτική πλευρά του ελαιώνα της Ιτέας, περίπου 1 χλμ. βορειοδυτικά της πόλης, ανάμεσα στη λοφοσειρά Κεφαλή και στις προς Ανατολάς υπώρειες των Αγίων Αναργύρων και του Γλα.
 
Τρίτον, να τον επαινέσουμε για την παρατηρητικότητά του και την επιμονή του, γιατί αυτός ενδιαφέρθηκε για να αναζητήσει τα «ίχνη», αν και ο  σωστός προσανατολισμός είναι βόρεια της πόλης της Ιτέας και δυτικά του ελαιώνα της.  Στο σημείο εκείνο σχηματίζεται ένας επιμήκης επίπεδος χώρος μήκους περίπου 600 μ. και πλάτους 80 έως 100 μ., διαστάσεις που ταιριάζουν και με τους ρωμαϊκούς ιπποδρόμους. Οι τρεις λόφοι που περιβάλλουν τον χώρο, δε, είναι ιδανικοί για να φιλοξενήσουν τους θεατές. Τα σχεδόν τέλεια γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με τους αρχαίους επιμήκεις τοίχους από μεγάλους ογκόλιθους που εντοπίστηκαν στα άκρα της νότιας και δυτικής πλευράς της κονίστρας ενισχύουν ακόμη περισσότερο την άποψη του καθηγητή.

Τέταρτον να σημειώσουμε την ειλικρίνειά του :«Είναι πράγματι αξιοπερίεργο να έχουμε μια τέτοια αρχαιολογική πληροφορία που αντιγράφεται και επιβιώνει για σχεδόν 100 χρόνια σε μια σειρά βιβλίων γραμμένων από ιστοριοδίφες και να μην αξιοποιείται καθόλου από τους ερευνητές. Χωρίς ανασκαφή, όμως, δεν είναι δυνατόν να γίνει χρονολόγηση της κατασκευής, αλλά η ανάγκη δημιουργίας ιπποδρόμου αμέσως μετά την εισαγωγή των ιππικών αγώνων στα Πύθια το 586-2 π.Χ. μας οδηγεί στην πρόταση ότι έχουμε μπροστά μας τον αρχικό ιππόδρομο της αρχαϊκής περιόδου», εκτιμά ο καθηγητής.
 
Πέμπτον χαιρόμαστε, γιατί ομολογεί : «Πώς λοιπόν θα αποκαλυφθεί αφού, στην τραυματισμένη από τη λειτουργία ενός γειτονικού λατομείου κι ενός εργοστασίου περιοχή, κρύβεται ο χαμένος ιππόδρομος των Δελφών;»

Έκτον να τον ευχαριστήσουμε, επειδή μας ενημέρωσε ότι : «Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε συνεργασία με την Αρχαιολογική Υπηρεσία και τη Γαλλική Σχολή, προγραμματίζει τοπογραφική, γεωλογική και αρχαιολογική έρευνα, ενώ ταυτοχρόνως γίνεται προσπάθεια να αλλάξει το καθεστώς αρχαιολογικού ελέγχου της συγκεκριμένης θέσης, ώστε να μετατραπεί σε ζώνη απολύτου προστασίας, διότι μόνον έτσι θα γίνει η σταδιακή ανάκτηση της εικόνας ενός από τα σημαντικότερα μνημεία της δελφικής τοπογραφίας».

Ωστόσο, με αφόρμηση τα διαδραματισθέντα στη συγκεκριμένη εκδήλωση,  είναι θέμα πολιτικής και κοινωνικής ευθύνης που επιβάλλει να θέσουμε  υπ’όψη του «φιλόμουσου κοινού» της Ιτέας - και όχι μόνο- τα εξής:

Πρώτον, την ένοχη σιωπή των «ιθυνόντων» για τη διαχείριση της γης στην περιοχή του νομού Φωκίδος και στις προτεραιότητες που επιλέγησαν για την «ανάπτυξή του» από τους εκάστοτε κρατούντες σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο. Μόνο το ιδιοκτησιακό καθεστώς να ελέγξει ένας ερευνητής θα νιώσει τουλάχιστον θλίψη αλλά και δυσαρέσκεια από την κατάλυση των αρχών δικαίου.

Δεύτερον τη σχεδόν αδικαιολόγητη οργή των «ειδικών» για την εικόνα του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών, επειδή τολμήσαμε να  μιλήσουμε για τα «τραύματά του». Άλλωστε, οι ίδιοι οι φύλακες του χώρου μιλούν για τα «κακώς κείμενα» και αφήνουν υπόνοιες ότι η πλημμελής συντήρηση αποσκοπεί στην ιδιωτικοποίηση του χώρου.

Τρίτον να στιγματίσουμε την «ηθελημένη άγνοια» όπου όλοι οι παρευρισκόμενοι  «αρμόδιοι» υποκρίνονταν ότι δε γνωρίζουν τι «συμβαίνει με το καθεστώς των ξένων αρχαιολογικών σχολών στην Ελλάδα». Και για να καλυφθεί το κενό στη γνώση τους τούς παραπέμπουμε στα αφιερώματα της εφημερίδας «Καθημερινής» και στο περιοδικό της ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ (26/11/1995 & 21/05/2000). Αλλά και στην ενδιαφέρουσα εργασία που είναι αναρτημένη http://www.ekdd.gr/ekdda/files/ergasies_esdd/14/2/504.pdf  και τους προκαλούμε να απαντήσουν στα όσα αναφέρονται για τα δικαιώματα της Γαλλικής Σχολής στον Αρχαιολογικό Χώρο των Δελφών. Και μάλιστα είναι λυπηρό που ο κ. Π. Βαλαβάνης με αξιοπρόσεκτο τάκτ δεν απάντησε στην ερώτηση  που  του ετέθη «Γιατί προτείνετε τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή;».

Τέταρτον να σημειώσουμε τη λύπη μας για τη δειλία όσων δεν ομολόγησαν το λάθος για το πολεοδομικό σχεδιασμό της Κίρρας.

Πέμπτον να αποδεχτούμε τη συλλογική ευθύνη για την επίδειξη της «συλλογικής απάθειας» των κατοίκων Κίρρας και Ιτέας  που σαν αποτέλεσμα είχε την καταστροφή των μαυρόασπρων ψηφιδωτών για χάρη εξυπηρέτησης «συμφερόντων», το κτίσιμο της  κεντρικής εκκλησίας πάνω στο ναό της Μεγάλης Θεότητας, τη χωροθέτηση του παλαιού νεκροταφείου στη θέση της αρχαίας Νεκρόπολης, όπου πιθανόν να ανεβρεθούν λάρνακες ισάξιας σπουδαιότητας με εκείνης της Τανάγρας Βοιωτίας  ή σαρκοφάγος σαν της Αγίας Τριάδος Ηρακλείου Κρήτης. Και ας αναλογιστούν όλοι γιατί η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή σε πολλά εκτάρια παρουσιάζεται ως «ανάδοχος και ιδιοκτήτης».
 
Έκτον να προτείνουμε στον κ. Π. Βαλαβάνη ότι υπάρχουν υπέροχα έργα τέχνης Ελλήνων Καλλιτεχνών που θα μπορούσαν να κοσμήσουν τη σήμανση του Αρχαίου Ιπποδρόμου και δεν υπάρχει ουδεμία χρεία να μιμηθούμε ΕΜΕΙΣ  τα ισραηλιτικά μνημεία, γιατί υπάρχουν τα παιδιά του Θεού Ποσειδώνα, ο ίππος ΑΡΕΙΩΝ και ο ίππος ΠΗΓΑΣΟΣ να σηματοδοτούν τα ίχνη… Μάλιστα θέτουμε υπ’ όψιν το μεγαλειώδες έργο της πομπής των Παναθηναίων για την οποία ο Μανόλης Ανδρόνικος γράφει: «…πώς αποτελεί ένα από τα μοναδικά αν όχι το μοναδικό δημιούργημα της παγκόσμιας πλαστικής στην πιο ανθρώπινη έκφρασή της». Για να μην αναφέρουμε  τα ερυθρόμορφα αγγεία με τις παραστάσεις από τον ιερό Πήγασο και τον Βελλερεφόντη ή τους ίππους του Διομήδους με τον Ηρακλή, αλλά και τα ανάγλυφα με τους Λαπίθες και τους Κένταυρους. Πόσο μάλλον όταν υπάρχουν αξιόλογοι έλληνες καλλιτέχνες που έχουν ασχοληθεί με το θέμα του αλόγου όπως :

Αλέξανδρος Αλεξανδράκης, ζωγράφος.
Αλέκος Φασιανός, ζωγράφος.
Γιάννης Παρμακέλης, γλύπτης.
Δημήτρης Καλαμάρας, γλύπτης.  

Και, βέβαια, η οποιαδήποτε μακέτα για την υπόδειξη της διεύθυνσης επιλέγεται κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού από τη στιγμή που ο χώρος-λογικά- θα συμπεριληφθεί στο ευρύτερο Δελφικό Τοπίο και αποτελεί παράβαση του κώδικα δεοντολογίας να παίρνει κάποιος «το χρίσμα» χωρίς προκήρυξη διαγωνισμού.

Κλείνοντας, και μιλώντας συμβολικά, ας καλωσορίσουμε όλοι την άφιξη του Θεού στο Ναό από τη χώρα των Υπερβορείων και ας προσευχηθούμε τα βέλη από τη φαρέτρα του να μην χτυπήσουν όσους διέπραξαν ΥΒΡΗ στη διαχείριση του ιερού ή όσους πίστευσαν ότι η δοτή εξουσία τους είναι πιο ισχυρή από τη δύναμη του ΟΣΙΟΥ ΗΛΙΟΥ και βέβαια να  παρακαλέσουμε να μην σπείρει τον όλεθρο και τον πανικό «γιατί οι περισσότεροι ήξεραν, αλλά όλοι σιωπούσαν».

Προσωπικά, περιμένω από την κεντρική εξουσία να λάβει ταχέως όλα τα απαραίτητα μέτρα  για τη Διαχείριση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και ο κ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αντισταθεί στην οιανδήποτε ιδιωτικοποίηση των αρχαιολογικών χώρων, αλλά και να αναθεωρηθεί ο αρχαιολογικός νόμος 3028/2002,  ενώ ταυτόχρονα να πληροφορηθεί ο  Ελληνικός Λαός για τα «ανταποδοτικά οφέλη των ποικιλόμορφων εκχωρήσεων» σε αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδος και της Κύπρου…

Ευελπιστώ ότι οι περισσότεροι, ιδιαίτερα όσοι κατοικούμε στο νομό Φωκίδος, θα προσεγγίσουμε ο καθένας από εμάς τον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών ενθυμούμενοι τα λόγια του Σεφέρη «…καθρεπτίζοντας την ψυχή που διαθέτει ο καθένας στην ψυχή αυτών των μαρμάρων μαζί με το χώμα τους… δεν μπορώ να χωρίσω το ναό του Δελφικού Απόλλωνα από τις Φαιδριάδες ή τη κορυφογραμμή της Κίρφης. Ευτυχώς η γη μας είναι σκληρή, οι πρασινάδες της δε σε πλαντάζουν, τα χαρακτηριστικά της είναι βράχια, βουνά και πελάγη. Κι έχει ένα τέτοιο φως…» και να τον υπερασπιστούμε από την οποιαδήποτε επιβουλή ή «ΚΑΤΟΧΗ»…