Rib and Sea

Το δράμα της Ολλανδίας.

Πηγή : http://www.analyst.gr/2014/08/13/to-drama-tis-ollandias/

Όλο και περισσότερες χώρες της Ευρώπης προσβάλλονται από μία οικονομική ασθένεια, η οποία θυμίζει, από ορισμένες πλευρές της, αυτήν της Λατινικής Αμερικής της δεκαετίας του '80 - ενώ από άλλες την Ιαπωνία μετά το 1990. Δύο "περιοχές" δηλαδή, οι οποίες ποτέ δεν συνήλθαν, παρά τα χρόνια που έχουν περάσει.

Ακόμη λοιπόν και αν δεν υπήρχε η σύγκρουση με τη Ρωσία, αρχικά μέσω των οικονομικών κυρώσεων (οι οποίες αδυνατίζουν κυρίως το κράτος που "τρέφεται" από την ευρωπαϊκή κρίση χρέους, κυριολεκτικά από τις "σάρκες των εταίρων" της, τη Γερμανία), η κατάσταση δεν θα ήταν καθόλου καλύτερη - ενώ τα αποτελέσματα της ρωσικής κρίσης, όσον αφορά την ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης, θα εμφανιστούν στο πραγματικό τους μέγεθος, όταν εισέλθουμε στο χειμώνα.

Το μεγάλο πρόβλημα της Ευρώπης είναι βέβαια οι ισχυρότερες οικονομίες της - με την βυθισμένη στην ύφεση Ιταλία στα πρόθυρα της κατάρρευσης, με την Ισπανία να αδυνατεί να ξεφύγει από την παγίδα του ιδιωτικού χρέους, καθώς επίσης με τη Γαλλία να ευρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Ο αριθμός των χρεοκοπημένων επιχειρήσεων αυξάνεται συνεχώς μετά το 2007, ενώ τα κέρδη των υπολοίπων περιορίζονται σταθερά. Με βάση τα συγκεκριμένα στοιχεία, αλλά και με πολλά άλλα, η Γαλλία οδηγείται προς την ολοκληρωτική της κατάρρευση - η οποία θα συνοδευτεί σύντομα από μεγάλες κοινωνικές αναταραχές και εξεγέρσεις, ενώ δεν αποκλείεται να επιταχύνει το τέλος της Ευρωζώνης.

Η Ολλανδική τραγωδία.

Η Ολλανδία αντιμετωπίζει με την σειρά της τεράστια προβλήματα - ειδικά στον τομέα της ακίνητης περιουσίας, όπως έχουμε αναφέρει ήδη από το 2012. Αναλυτικότερα, στα τέλη του 2000 το συνολικό χρέος των νοικοκυριών της ήταν της τάξης των 440 δις ευρώ -φτάνοντας μερικά χρόνια αργότερα, τέλη του 2008, στα 770 δις ευρώ.

Η μέση ετήσια αύξηση του συγκεκριμένου χρέους υπολογίζεται στο 7% - ενώ η σχέση του με το ΑΕΠ της χώρας εκτοξεύτηκε στο 121%. Για σύγκριση, στη Γερμανία την ίδια χρονική περίοδο αντιστοιχούσε στο 62% του ΑΕΠ - ενώ στην Ελλάδα ήταν σχετικά ανάλογα χαμηλό (πηγή : Στατιστική Υπηρεσία της Ολλανδίας).

Σε γενικές γραμμές τώρα, τα προβλήματα της Ολλανδίας είναι η αύξηση της ανεργίας, καθώς επίσης οι κλιμακούμενες επισφάλειες των τραπεζών της, σε συνδυασμό με το σπάσιμο της φούσκας των ακινήτων - οι τιμές των οποίων είχαν ακολουθήσει έντονα ανοδική πορεία μετά το 2001, όπου, σύμφωνα με το νέο τότε νόμο, οι Ολλανδοί επιτρεπόταν να εκπίπτουν από τις φορολογικές τους δηλώσεις, τους τόκους από τις υποθήκες.

Η αφαίρεση των τόκων από τη φορολογία, η οποία εκείνη την εποχή είχε υιοθετηθεί με στόχο την πιστωτική διευκόλυνση για την ανεγερση νέων κατοικιών, λειτούργησε τελικά ως κίνητρο για την δημιουργία συνεχώς αυξανομένων χρεών - εκ μέρους των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.

Ειδικότερα, όπως συνέβη και σε άλλες χώρες (Η.Π.Α., Ιρλανδία, Ισπανία), οι Ολλανδοί δεν δανείζονταν μόνο για να αγοράζουν δική τους κατοικία. Χρεώνονταν επίσης για να καταναλώνουν με τα δανεικά χρήματα, τα οποία αποκτούσαν με εγγύηση τα σπίτια τους - έτσι ώστε να επωφελούνται από τις κρατικές επιδοτήσεις (φοροαπαλλαγές) ακόμη και εκείνοι οι οποίοι είχαν ήδη δική τους κατοικία.

Ο επίλογος αυτής της δεκετίας μέχρι το 2011 διαδικασίας, ήταν ο υπερβολικός δανεισμός των Ολλανδών - με αποτέλεσμα καμία άλλη χώρα της Ευρωζώνης να μην έχει τόσο χρεωμένα νοικοκυριά, σε σχέση με τα εισοδήματά τους, όσο η Ολλανδία. Ακόμη περισσότερο, τα ενυπόθηκα χρέη των Ολλανδών, σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας, είναι τα υψηλότερα παγκοσμίως - γεγονός που αποτελεί μία οδυνηρή πρωτοπορία. Το μέσο ολλανδικό νοικοκυριό χρωστάει το τριπλάσιο ποσόν από ό,τι το γερμανικό ή/και το μέσο της Ευρωζώνης - γεγονός που θα έχει μεγάλες επιπτώσεις στο τραπεζικό σύστημα της χώρας και στη συνέχεια στο δημόσιο.

Τα νοικοκυριά.

Αναλυτικότερα, ενώ τα χρέη των νοικοκυριών αυξάνονταν μετά το 2001, ο τομέας των ακινήτων υπερθερμάνθηκε - με αποτέλεσμα να μεγεθύνονται συνεχώς οι τιμές. Για παράδειγμα, η τιμή ενός ακινήτου το έτος 2000 βρισκόταν στα 172.000 ευρώ, ενώ το 2008 είχε φτάσει στα 259.000 ευρώ.

Μετά το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης όμως, εν μέσω φόβων ύφεσης και αύξησης της ανεργίας, οι τιμές έπεσαν κατά 8% μέσα σε ένα μόλις έτος - ενώ ο αριθμός των νέων οικοδομικών αδειών ήταν πλέον ο χαμηλότερος μετά το 1953. Παράλληλα, οι χρεοκοπίες των κατασκευαστικών επιχειρήσεων εκτοξεύτηκαν στο 44%, μόνο για το πρώτο εξάμηνο του 2012.

Περαιτέρω, οι πωλήσεις οικιών το 2008 ήταν της τάξης των 48.000 ετήσια - ενώ πέντε χρόνια αργότερα περιορίσθηκαν στις 22.000 (με τις τιμές να μειώνονται κατά -19%). Τα προς πώληση ακίνητα το 2012 υπλογίζονταν στα 221.000, όταν μερικά χρόνια πριν ήταν μόλις 150.000 - με τις τιμές σε ορισμένες περιοχές να έχουν μειωθεί πάνω από 20%.

Σε γενικές γραμμές, τα ακίνητα προς πώληση στην Ολλανδία είναι δύο φορές περισσότερα (ανά κάτοικο) από όσο αυτά στις Η.Π.Α. - οι οποίες αντιμετωπίζουν από πολύ καιρό τώρα μία μεγάλη κρίση ακινήτων.

Σήμερα βέβαια, οι πωλήσεις οικιών άρχισαν ξανά να αυξάνονται, στις 34.000, λόγω της συνεχιζόμενης πολιτικής χαμηλών επιτοκίων της ΕΚΤ - ενώ οι τιμές τους σταθεροποιήθηκαν. Εν τούτοις, ο συνολικός δανεισμός των Ολλανδών, ύψους 823 δις ευρώ (όταν το δημόσιο χρέος της Ελλάδος είναι περί τα 330 δις ευρώ) παραμένει τρομακτικός - έναντι του οποίου οι ιδιωτικές καταθέσεις των Ολλανδών υπολογίζονται στα 332 δις ευρώ.

Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι οι ολλανδικές τράπεζες θα πρέπει να χρηματοδοτούν τη διαφορά (491 δις ευρώ) από το εξωτερικό - οπότε η εξάρτησή τους από τις διεθνείς χρηματαγορές είναι τεράστια. Με το ΑΕΠ της χώρας στο 800 δις δολλάρια (περί τα 600 δις ευρώ), ο δανεισμός των νοικοκυριών είναι σήμερα ίσος με το 137% του ΑΕΠ - όταν δεν πρέπει να ξεπερνάει σε μια χώρα το 85%, το οποίο θεωρείται ως το ανώτατο βιώσιμο επίπεδο χρέους.

Σύμφωνα τώρα με έναν καθηγητή χρηματοοικονομικών, "η κατάσταση στην Ολλανδία θυμίζει ανησυχητικά την Ιρλανδία και την Ισπανία. Αντιμετωπίζουμε ένα εξτρεμιστικά μεγάλο ιδιωτικό χρέος, μία τρομακτική φούσκα ακινήτων και γιγάντιες τραπεζικές επισφάλειες, για την καταπολέμηση των οποίων δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα".

Συνεχίζοντας, εάν σπάσει η φούσκα ακινήτων, θα έχει μεγάλες επιπτώσεις στα μέχρι στιγμής λογικά δημόσια χρέη - αφού τα τέσσερα από τα πέντε ενυπόθηκα δάνεια (80%) είναι εγγυημένα από ένα κρατεικό εργαλείο ανάπτυξης (εθνική εγγύηση υποθηκών). Με βάση το συγκεκριμένο "εργαλείο", εάν τυχόν οι πολίτες δεν πληρώνουν τις δόσεις των δανείων τους, τότε είναι υποχρεωμένο το κράτος να τις αναλάβει - μία πραγματική βόμβα μεγατόνων στα θεμέλια του ολλανδικού δημοσίου.

Κατά την άποψη ενός ειδικού, υπήρχε η (ουτοπική) εντύπωση ότι το κράτος θα μπορούσε να εξασφαλίσει με νόμο τη σταθερότητα των τιμών των ακινήτων! Η εντύπωση αυτή είχε δημιουργηθεί από το ότι η εγγύηση του δημοσίου εξασφάλιζε στους κατασκευαστές ακινήτων, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, χαμηλά επιτόκια δανεισμού - ενώ σήμερα θέτει σε μεγάλο κίνδυνο την πιστοληπτική αξιολόγηση ολόκληρης της χώρας.

Η κυβέρνηση της Ολλανδίας, πάντοτε κατά την FOL, ήθελε να αποφύγει τον κίνδυνο, καταργώντας τις επιδοτήσεις - κάτι που όμως θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφικό για τον ήδη βαρειά ασθενή κλάδο των ακινήτων. Πόσο μάλλον όταν το συνολικό χρέος της Ολλανδίας (Debt-external) είναι της τάξης των 2,347 τρις δολλαρίων (2013, πηγή : CIA), ενώ είναι σχεδον απόλυτα εξαρτημένη από τις εξαγωγές στη Γερμανία (26,2% του συνόλου).

Ολοκληρώνοντας, η πρόσφατη αναθέρμανση της αγοράς ακινήτων θα μπορούσε να είναι τεχνητή - μία φυγή προς τα εμπρός" της χώρας, το δημόσιο της οποίας δεν θα ήθελε σε καμία περίπτωση να επιβαρυνθεί με τις τυχόν απλήρωτες δόσεις των νοικοκυριών. Το μέλλον φυσικά θα δείξει εάν η κατάσταση θα επιδεινωθεί ή θα καλυτερεύσει, από την χρήση της συγκεκριμένης στρατηγικής της κυβέρνησης - αν και πιθανότατα το ιδιωτικό χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται, έως ότου "εκραγεί".

Επίλογος.

Όπως διαπιστώνουμε, υπάρχουν αρκετές χώρες με πολύ μεγάλα προβλήματα - τόσο εντός της Ευρωζώνης, όσο και εκτός. Εν τούτοις, μόνο η Ελλάδα ευρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, αντιμετωπίζοντας, μεταξύ άλλων, συνεχείς προσβολές από παντού, καθώς επίσης έναν απίστευτο διασυρμό.

Κατά την άποψή μας, η πατρίδα μας χρησιμοποιείται αφ' ενός μεν ως το πειραματόζωο της επιβολής μιας νέας τάξης πραγμάτων, αφ' ετέρου ως "καπνός προστασίας" όλων εκείνων των ισχυρών χωρών, οι οποίες όμως έχουν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα από τα δικά μας - κάτι που φυσικά μέει να αποδειχθεί, αρκεί να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, παραμένοντας ανεπηρέαστοι από τις προσπάθειες χειραγώγησης και τρομοκράτησής μας.