Rib and Sea

Αναδημοσίευση άρθρου του Ιωσήφ Παπαδόπουλου που δημοσιεύτηκε στο "Νέμεσις" τον Ιούνιο του 1997.

Mare nostrum. Θάλασσά μας. Κάπως ανάποδα μου έρχεται τελευταία που χρειάζεται να το δηλώνουμε. Σαν να θέλουμε να κατοχυρώσουμε, λεκτικά, ότι η θάλασσα αυτή είναι δική μας, ότι μας ανήκει. Τόσα χρόνια, από τότε που ήμουν ακόμη μαθητής στο Δημοτικό, τότε που περνούσα τα καλοκαίρια κοντά στο κύμα που ξεθύμαινε στα βράχια, φιλοξενούμενος της θείας μου, το θεωρούσαμε αυτονόητο. Κανείς δεν μας το είχε αμφισβητήσει. Αυτή η γαλάζια υγρή επιφάνεια, με τα νησιά, τους κάβους, τους φάρους και τα άλλα στολίδια της, ήταν ολότελα δική μας! Εμείς αλλάξαμε ή οι συνήθειές μας; Αμβλύνθηκαν τα όρια της ιστορικής μας συνείδησης, όπως αμβλύνθηκαν και ισοπεδώθηκαν όλα στο βωμό της ατομικής μας καλοπέρασης, του “δεν βαριέσαι αδελφέ”, της νέας τάξης, της γενικής αναισθησίας μας, του χοντρού Γερμανού που πήρε σε καλή τιμή το οικοπεδάκι στο νησί, στο βωμό του σήμερα, του τώρα του ποτέ.

Εκείνη η εμπιστευτική επιστολή, που είχε παραλήπτη τον νυν υπουργό Εθνικής Αμύνης (Τσοχατζόπουλος), ακόμη να επιστρέψει στον αποστολέα της. Την είχα παραδώσει ο ίδιος στα χέρια του φαντάρου, στην είσοδο του υπουργείου, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι ήμουν σε μειονεκτική θέση λόγω έλλειψης αριθμού πρωτοκόλλου. Εμπιστευτική επιστολή και πρωτόκολλο, όμως, δεν γίνεται.

Είχα φροντίσει, παρ’όλα αυτά, να μιλήσω με την ιδιαιτέρα του υπουργού, κάποια κυρία Φιλίππου, την οποία από τότε έχω πολλές φορές ενοχλήσει, ζητώντας απεγνωσμένα να κλείσω ένα ραντεβού με τον υπουργό, ή, έστω, να πληροφορηθώ τις σκέψεις του πάνω στην εμπιστευτική πρότασή μου για τις ομάδες έρευνας και διάσωσης με φουσκωτά σκάφη στο Αιγαίο, τον τρόπο επέμβασης σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης με τους αδηφάγους εξ Ανατολών γείτονές μας και άλλα τέτοια πολεμοχαρή.

Πέντε μήνες πέρασαν από τότε. Η κ. Φιλίππου μου έλεγε κάθε φορά πόσο καλός είναι ο κ. υπουργός, πόσο προσβάσιμος, πόσο τον έχω παρεξηγήσει, πόσο έχει κατανόηση. Το πολυπόθητο όμως ραντεβού δεν κλεινόταν, καθότι μη επώνυμος (άσημος καλύτερα) δημοσιογράφος εγώ, αλλά ούτε απάντηση στην επιστολή μου πήρα, αφού δεν είχε αριθμό πρωτοκόλλου...

Άρχισα να σοφίζομαι χίλιους δυο τρόπους για να κατεβάσω τον υπουργό στο “γήπεδο”. Σκέφτηκα να πω ότι τηλεφωνώ εκ μέρους του κ. Χατζηνικολάου, π.χ., και ότι θα ήταν τιμή για το “ενώπιος ενωπίω” αν μπορούσε να φιλοξενήσει τον υπουργό Εθνικής Αμύνης σε μια εφ’όλης της ύλης συζήτηση πάνω στα φλέγοντα αμυντικά προβλήματα που μας απασχολούν ως έθνος, τέλος πάντων. Η κ. Φιλίππου θα μου απαντούσε, κατά το αναμενόμενο, ότι ο κ. υπουργός με ευχαρίστηση δέχεται την πρόσκληση, και τότε θα γινόταν η μεγάλη αποκάλυψη! Θα τα άφηνε όλα ο Ακης και θα έτρεχε στο μ.μ.ε. να ανακαινίσει το “ίματζ” του. Χαιρέκακος δεν είμαι, αλλά αυτό πολύ θα το χαιρόμουν!

Θάλασσά μας! Εμείς έτσι θα σε αποκαλούμε, και ας μην κάνουμε τίποτε γι’αυτό. Είχα αγοράσει με κάτι οικονομίες το 1978 ένα οικόπεδο στην Κω, κοντά στο Μαστιχάρι. Τρία χρόνια αργότερα, κληρονομήσαμε από το πουθενά, ένα πέτρινο εγκαταλειμμένο σπιτάκι στην Κάσο. Πήγαμε, μας ενθουσίασε η γαλήνη του τοπίου, το κλίμα, οι άνθρωποι, όσοι τέλος πάντων υπέμεναν ακόμη καρτερικά την κρατική αδιαφορία, και επιστρέψαμε ένα χρόνο αργότερα για τις απαραίτητες επισκευές. Το οικόπεδο στην Κω το ξεχάσαμε. Απερίφραχτο καθώς ήταν, χορτάριασε εξ' αιτίας της αδιαφορίας μας. Το έβλεπε αφύλαχτο κάποιος ντόπιος και, παραμελημένο καθώς ήταν, μπήκε και τό’σπειρε.

Πέρασε άλλη μια εβδομάδα. Κανένα νέο από το υπουργείο... Κάπου άκουσα ότι οι Τούρκοι παρήγγειλαν δύο χιλιάδες φουσκωτές βάρκες για να φυλάξουν τις ακτές τους! Τους μπουνταλάδες...

Πήγα τις προάλλες να ρίξω τη βάρκα στην θάλασσα να πάω τον καϋμό μου βόλτα, να ξεχαστώ. Βρήκα την πόρτα της γλύστρας κλειστή. Είχε και λουκέττο. Την έκλεισαν, λέει, οι διοικούντες τον τοπικό Ναυτικό Ομιλο γιατί είναι δική τους! Βέβαια. Τους την παραχώρησε ο κ. Λιβανός, τότε που ήταν υπουργός Τουρισμού. "Και πού την βρήκε ο κ. Λιβανός τη γλύστρα, μπαμπά"; με ρώτησε ο γιος μου. "Δική του ήταν"; Τι ν’απαντήσω στο παιδί...

Ήρθε ο φίλος με το νοικιάρικο ιστιοπλοϊκό του από τη Σάμο. Το είχαν εγκαταλείψει με ζημιά κάτι ξεπλυμένοι Σουηδοί. Είπε, με την ευκαιρία, να σηκώσει πανιά μέχρι την απέναντι ακτή της Τουρκίας. Το Κουσάντασι. Πήγε και μελαγχόλησε. Μου τά’λεγε και μόνο που δεν έκλαιγε. Να μαρίνες, να υπηρεσίες, να καύσιμα στο ντόκο, να πλυντήρια να πλύνει ο επισκέπτης τα άπλυτα, να τηλέφωνα, τράπεζες, εστιατόρια και πάει λέγοντας. Τους μπουνταλάδες...

Άλλη μια εβδομάδα πέρασε. Κανένα νέο από το υπουργείο...

Ο Γιάννος ανακοίνωσε τα νέα τεκμήρια για τα σκάφη αναψυχής. Έβαλε και τις... σκάφες μαζί! Ενα εκατομμύριο, λέει, για ένα φουσκωτό έξι μέτρων, και “πόθεν έσχες”. Ακούς εκεί. Να μην πάς κύριε στη θάλασσα. Τι πάει να πει είσαι θαλασσινός λαός; Εμείς κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να μην πας. Κλείσαμε τις γλύστρες, βάλαμε τεκμήρια, ακριβύναμε τα καύσιμα. Για σένα τα κάναμε όλα αυτά! Για σένα που τολμάς να ανοίγεσαι στο Αιγαίο και δεν υπολογίζεις τίποτε!

Κάποιος μου είπε ότι οι Τούρκοι κατασκευάζουν καινούργιες μαρίνες, λιμάνια, γλύστρες και παρήγγειλαν δύο χιλιάδες φουσκωτά, να φυλάνε, λέει, το Αιγαίο. Τους μπουνταλάδες...

Ο κ. υπουργός λυπάται, λέει, είναι πολύ απασχολημένος, τελευταία, και δεν έχει χρόνο να με δει. Καλά να πάθω, αφού δεν πήρα πρωτόκολλο...

Ήταν πριν από μερικά χρόνια, τότε που βυθίστηκε το “Κότυ - Ι” ανοικτά του Κάβο Μαλιά και πήρε μαζί του στο βυθό καμμιά δεκαριά ψυχές. Έβλεπαν τον κόσμο να πνίγεται από τον θάλαμο επιχειρήσεων του ΥΕΝ αλλά δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτε. Έστειλαν, για τα μάτια, ένα ρυμουλκό από τον Πειραιά, αλλά μέχρι να φθάσει στον τόπο του ναυαγίου, δεν είχε μείνει ούτε σωσίβιο. Κάθησα τότε, ο αιθεροβάμων, και έγραψα μια επιστολή.Την πήγα ο ίδιος στο ΥΕΝ και πήρα αριθμό πρωτοκόλλου, αυτή τη φορά. Την έδωσα μάλιστα και για δημοσίευση στο ναυτικό περιοδικό, με το οποίο συνεργαζόμουν εκείνη την εποχή, ζητώντας από τους αναγνώστες να αγκαλιάσουν  την ιδέα μου.

Τρελάθηκαν από την χαρά τους οι “γαλονάδες”. Τους άρεσε η ιδέα των εθελοντών ναυαγοσωστών με φουσκωτά σκάφη, που τους πρότεινα, και δεν άργησαν να μου απαντήσουν. Ήταν μια επιστολή γεμάτη αβρότητες. “Θα κάνουμε, θα δείξουμε, μπράβο, θα ειδοποιήσουμε όλες τις κατά τόπους λιμενικές αρχές να βοηθήσουν στην υλοποίηση της ιδέας κλπ.”. Το “δύσκολο” το φύλαγαν για το τέλος. "Ξέρεις, πρέπει να βρούμε με ποιο τρόπο θα σας δίνουμε τα καύσιμα"! Πέρασαν πέντε χρόνια από τότε και ακόμη ψάχνουν να τον βρουν...

Έμαθα ότι οι Τούρκοι προσπαθούν να πάρουν τα χρήματα που δίνει η ΕΟΚ για το πρόγραμμα έρευνας και διάσωσης στο Αιγαίο. Τους μπουνταλάδες...

Έκανα το καθημερινό απεγνωσμένο ζάπινγκ την προηγούμενη Πέμπτη, όταν είδα την Τζοβάννα Φραγκούλη να πραγματοποιεί την επιθυμία μιας μικρής μαθήτριας από την Κάσο. Να χαρίσει μια μεγάλη ελληνική σημαία στο σχολείο της, να τη βλέπουν οι Τούρκοι όταν κάνουν τις εναέριες παραβιάσεις πάνω από το νησί...

Mare nostrum. Αιγαίο, θάλασσά μας. Λέγε το συνέχεια, γιατί μας το παίρνουν...

Σημερινό σχόλιο του συντάκτη.

Γιατί το αναδημοσιεύεις τώρα αυτό; θα με ρωτήσετε. Θα σας πω. Διάβασα προχθές την είδηση ότι οι εξ ανατολών γείτονες δρομολόγησαν τη ναυπήγηση ενός πλοίου-νοσοκομείου που θα παράσχει υπηρεσίες υγείας στα νησιά του Αρχιπελάγους. Μια πολύ έξυπνη κίνηση, που εξυπηρετεί σε βάθος χρόνου τα τουρκικά σχέδια στο Αιγαίο. Και όταν λέμε νησιά του Αρχιπελάγους δεν εννούμε μόνο τα δυο-τρία τουρκικά του βορειοανατολικού Αιγαίου, αλλά και τα εκατοντάδες ελληνικά που είναι κατοικημένα. Για την ακρίβεια, κυρίως τα ελληνικά νησιά, αφού δεν υπάρχει τέτοια ανάγκη για πλωτό νοσοκομείο στα ελάχιστα τουρκικά νησιά (βασικά η Ίμβρος είναι και λιγότερο η Τένεδος).

Φαντασθείτε το τουρκικό πλωτό νοσοκομείο να "περιπολεί" γύρω από τα νησιά μας και να παρεμβαίνει στα έκτακτα περιστατικά, ειδικά στα μικρότερα από αυτά όπου οι υπηρεσίες υγείας είναι ανύπαρκτες. Μάλιστα η κίνηση αυτή έχει άμεση σχέση και με τις αποστολές έρευνας και διάσωσης. Στόχος είναι η παροχή υπηρεσιών υγείας σε σκάφη αναψυχής, που για κάποιο λόγο οι επιβάτες τους εμφανίζουν αιφνιδιαστικά προβλήματα υγείας, προσφέροντας έτσι ουσιαστικές και πιο άμεσες υπηρεσίες από αυτές του κυρίαρχου κράτους του Αρχιπελάγους, που είναι, υποτίθεται, η Ελλάδα...

Η Άγκυρα κάνει κινήσεις οι οποίες έχουν τον χαρακτήρα του "μακροπρόθεσμου σχεδιασμού" για να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο την αντιμετωπίζουν οι νησιώτες. Να θυμήσουμε την κίνηση να προσφέρουν το καλοκαίρι πυροσβεστικά αεροσκάφη στις πυρκαγιές της Χίου...

Καταλάβατε τώρα γιατί αναδημοσίευσα το άρθρο μου εκείνο που δημοσιεύτηκε 16 σχεδόν χρόνια πριν στο "Νέμεσις"; Μη μου πείτε ότι δεν θα ήταν επίκαιρο, αν το έγραφα σήμερα, αλλάζοντας μόνο τα ονόματα κάποιων υπουργών...