Rib and Sea

Γράφει ο Μπάμπης Κωνσταντάτος.

Υπάρχει, γενικώς, μια απορία: Γιατί όταν αγοράζουμε ένα καινούργιο αυτοκίνητο η εργοστασιακή του μπαταρία κρατάει ίσως και 7 χρόνια, ενώ όταν την αντικαθιστούμε αισθανόμαστε πολύ τυχεροί όταν αυτή μπαίνει στον τρίτο της χρόνο; Σίγουρα μαγικά δεν υπάρχουν, αλλά ούτε και οι κατασκευαστές αυτοκινήτων τοποθετούν στα αυτοκίνητα που βγαίνουν σε παραγωγή μπαταρίες από άλλο… πλανήτη. Η εξήγηση υπάρχει και είναι απλή, την οποία, όμως, αν ρωτήσετε δεν θα σας την πουν. Ας δούμε, όμως, πρώτα τα είδη των μπαταριών.

Μπαταρίες υπάρχουν τεσσάρων  ειδών:

1. Οι μπαταρίες μολύβδου-αντιμονίου.

Είναι οι συμβατικές μπαταρίες με τα στοιχεία μολύβδου και τον υγρό ηλεκτρολύτη (διάλυμα θειικού οξέος), αυτές που ελέγχουμε τη στάθμη των υγρών και προσθέτουμε όταν χρειάζεται. Οι ιδιότητες αυτού του τύπου μπαταριών (για την ακρίβεια τα μειονεκτήματά τους, για τα οποία και σχεδόν καταργήθηκαν) είναι:

α. Κατά την φόρτιση-εκφόρτισή τους παράγονται εκρηκτικά αέρια με πιο επικίνδυνο το υδρογόνο. Έτσι η επικινδυνότητά τους είναι μεγάλη όταν ο χώρος που βρίσκονται δεν αερίζεται επαρκώς (βλέπε camper).

β. Αφήνουν αναθυμιάσεις οι οποίες είναι διαβρωτικού τύπου (όξινες).

γ. Έχουν μεγάλο βαθμό αυτοεκφόρτισης. Δηλαδή, η χρονική περίοδος ακινησίας τους  δεν πρέπει να ξεπερνάει τον ένα μήνα, ενώ μετά από μια ολοκληρωτική αποφόρτιση είναι πολύ πιθανή η αχρήστευσή τους.

δ. Παρουσιάζουν λειτουργικά προβλήματα στις ταλαντώσεις και στους κραδασμούς.

ε. Πέραν του ενός μηνός ακινησίας παθαίνουν θειίκωση (Sulfation), δηλαδή καταστρέφεται η ενεργή μάζα των πλακιδίων τους.

Και ενώ αυτού του είδους οι μπαταρίες ήταν καλές (και φτηνές) για τα αυτοκίνητα και τις μοτοσικλέτες και δεν εγκυμονούσαν κινδύνους έκρηξης ή πυρκαγιάς αφού η θέση τους ήταν σε ανοιχτό περιβάλλον, για τα μηχανοστάσια των σκαφών αλλά και για το «σπίτι» του camper θεωρούνται εντελώς ακατάλληλες (επικίνδυνες)

2. Οι μπαταρίες με υγρά, κλειστού τύπου.

Αυτές έχουν τις εξής ιδιότητες :

α. Δεν αφήνουν αναθυμιάσεις.

β. Έχουν άμεση και δυνατή απόδοση ισχύος ρεύματος (ανταποκρίνονται σωστά στις ανάγκες εκκίνησης της μίζας.

γ. Δεν είναι βαθιάς εκφόρτισης.

3. Οι μπαταρίες AGM (Absorbed Glass Matted). Είναι χωρίς υγρά, αφού το διάλυμα του θειϊκού οξέος είναι απορροφημένο στους διαχωριστές (battery separators).

4. Οι μπαταρίες GEL.

Οι ιδιότητες των μπαταριών AGM και GEL είναι:

α. Έχουν ελάχιστο βαθμό αυτοεκφόρτισης. Στους 20°C η λειτουργική τους διάρκεια σε ακινησία είναι 10-12 μήνες, η οποία, όμως, μειώνεται κάπως με τις αυξομειώσεις της θερμοκρασίας.

β. Δεν παράγουν εκρηκτικά αέρια ούτε αναθυμιάσεις.

γ. Η λειτουργικότητά τους δεν επηρεάζεται από τη θέση τοποθέτησής τους, εκτός από κάποιους τύπους που δεν πρέπει να τοποθετούνται ανάποδα (upside down).

δ. Είναι πολύ ανθεκτικές σε κραδασμούς και ταλαντώσεις.

ε. Αποδίδουν μεγαλύτερη ισχύ ρεύματος εκκίνησης και έχουν μεγαλύτερη χωρητικότητα από ίδιας ονομαστικής ισχύος συμβατικές ενώ συνδυάζουν και την βαθιά εκφόρτιση (οι  GEL υπερτερούν σ’ αυτό το χαρακτηριστικό των AGM.αλλά με μειονέκτημα το αρκετά μεγαλύτερο κόστος τους).

Σύγκριση μεταξύ  AGM  και GEL

α. Οι AGM  έχουν το μικρότερο βάρος και είναι φθηνότερες από τις GEL.

β.  Οι GEL έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, κοστίζουν ακριβότερα από τις AGM ενώ όταν λήξει η ζωή τους αυτό θα συμβεί με… ξαφνικό θάνατο.

Ο χαμηλός βαθμός αυτοεκφόρτισης των AGM και των GEL οφείλεται στην κατασκευή μιας νέας γενιάς πλακιδίων από κράματα μολύβδου-ασβεστίου (Pb-Ca), μολύβδου-κασσιτέρου (Pb-Sn) και καθαρού μολύβδου-κασσιτέρου (purePb-Sn).

Όπως αντιλαμβάνεστε, αλλά και όπως συμβαίνει στην πραγματικότητα, οι συμβατικές μπαταρίες μολύβδου-αντιμονίου τείνουν να εξαφανιστούν από τη γενικότερη χρήση και δεν τις συστήνει πια κανείς.

Αυτοί είναι οι γενικοί κανόνες. Ωστόσο, στο camper έχουμε μια ιδιαίτερη ανάγκη: Τη μπαταρία του «σπιτιού» δεν τη θέλουμε «δυνατή» στην εκφόρτιση, αλλά να αποδίδει το ρεύμα της σε μεγάλη διάρκεια. Δηλαδή, για το «σπίτι» του camper χρειαζόμαστε μπαταρία «βαθιάς» εκφόρτισης. Συνεπώς θα πρέπει να αποκλείσετε και τις κλειστού τύπου με τα υγρά (για τις πρώτες δεν το συζητάμε).

Και πάμε τώρα σ’ αυτό που ανέφερα στην αρχή, τη μικρή σχετικά ζωή της μπαταρίας που αντικαθιστά την εργοστασιακή.  Θεωρητικά, μια μπαταρία AGM και περισσότερο η GEL, δεν θα πρέπει να διαφέρει σε τίποτα από την εργοστασιακή, αν είναι «φρέσκια». Δηλαδή, αν ο πωλητής της μπαταρίας AGM ή GEL σας προμηθεύσει μπαταρία που το… ταξίδι της από τον κατασκευαστή μέχρι τον καταναλωτή δεν ξεπερνάει τους 2-3 μήνες, τότε η μπαταρία δεν θα έχει καμία διαφορά από την εργοστασιακή. Αν, όμως, από την έξοδό της από το εργοστάσιο έχει περάσει από το στάδιο της πλήρους αποφόρτισής της και φορτίστηκε πριν δοθεί στον καταναλωτή, τότε η ζωή της έχει μειωθεί σημαντικά. Δηλαδή, είναι θέμα τύχης τι ηλικίας μπαταρία θα σας δώσουν.

Και ενώ όσον αφορά στις μπαταρίες AGM και GEL η ζωή της αντικαταστάτριας μπαταρίας είναι θέμα τύχης, στις κλειστού τύπου με υγρά είναι στο χέρι σας να πάρετε μπαταρία εφάμιλλη της εργοστασιακής, και να πώς

Όταν πάτε να αγοράσετε τέτοιου τύπου μπαταρία  μη δεχτείτε να πάρετε μια έτοιμη, έστω κι αν σας τη δίνουν στο κουτί της. Οι μπαταρίες αυτές εισάγονται σφραγισμένες και κενές από υγρά,  με τα υγρά, και αυτά σφραγισμένα, σε ειδικές θήκες. Ζητήστε να σας δώσουν έτσι τη μπαταρία, στην οποία εσείς θα τοποθετήσετε τα υγρά. Και αφού το κάνετε αυτό, θα την αφήσετε να κρυώσει τελείως (μόλις βάλετε τα υγρά η μπαταρία θα αρχίσει να ζεσταίνεται).  Στη συνέχεια θα  την βάλετε σε αργή φόρτιση, όσο πιο αργή γίνεται (με ένα πολύ μικρής ισχύος φορτιστή που θα βρείτε στα ειδικά καταστήματα και είναι φθηνός).  Αφού φορτιστεί πλήρως (θα σας το δείξει η βελόνα του φορτιστή) θα την αφήσετε πάλι να κρυώσει και μετά θα την τοποθετήσετε στο αυτοκίνητό σας.

Αυτή είναι η αλήθεια για τις μπαταρίες και, όπως καταλαβαίνετε, το όφελος της δικής σας φροντίδας περιορίζεται μόνον στις μπαταρίες κλειστού τύπου με υγρά, αφού μόνον σ’ αυτές μπορείτε να επέμβετε και οι οποίες κάνουν μόνον για τον κινητήρα του camper. Για το «σπίτι» κάντε την επιλογή σας μεταξύ AGM και GEL και… κάντε το σταυρό σας.