Rib and Sea

Επιμέλεια - Βίντεο - Φωτογραφίες : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.
Πηγή πληροφοριών : Βικιπαίδεια.

Αν και είχα αποφασίσει να βάλω τίτλο click bait στο βίντεο αυτό, την τελευταία στιγμή άλλαξα γνώμη γιατί θεώρησα τελικώς πως κάτι τέτοιο θα ερχόταν σε σύγκρουση με τα πιστεύω και την μέχρι σήμερα ιστορία μου. Αιτία στην αρχική απόφασή μου να βάλω τίτλο click bait ήταν η άρνηση μοναχού της Μονής Προδρόμου να βιντεοσκοπήσω το εσωτερικό του μοναστηριού, ενώ αυτό επετράπη σε άλλον γνωστό "ρεπόρτερ" που προβάλλει τα ταξιδιωτικά του στον Alha.

Η απάντηση του μοναχού ήταν πως ο γνωστός "ρεπόρτερ" τους εξαπάτησε και τράβηξε μυστικά πλάνα, επικαλούμενος το τηλεφώνημα που έκανε τάχα ο Δήμαρχος Γορτυνίας στον ηγούμενο της Μονής όταν αποκαλύφτηκε η κρυφή βιντεοσκόπηση. Τηλεφώνημα βεβαίως που δεν έγινε ποτέ, σύμφωνα με την διαβεβαίωση του μοναχού, αφού καμία "εντολή" δημάρχου δεν μπορεί να υπερβεί την απόφαση των μοναχών να κρατήσουν το εσωτερικό της Μονής μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Η Μονή Τιμίου Προδρόμου βρίσκεται χτισμένη στα χείλη του γκρεμού, πάνω από το φαράγγι του ποταμού Τάνου, καθιστώντας την απρόσιτη. Είναι χτισμένη με παραδοσιακό τρόπο, καθώς περιλαμβάνει μία στενή αυλή και κτήρια μαζί με καμάρες, πέτρινες σκάλες, χαγιάτια κ.α.

Το καθολικό της βρίσκεται στον δεύτερο όροφο της νότιας πτέρυγας, χτισμένο σε ένα κοίλωμα του βράχου. Πρόκειται για έναν ναό με τρούλο, που έχει χτιστεί σε ακανόνιστο σχήμα Γ, έτσι ώστε να προσαρμόζεται στην μορφολογία του σπηλαίου. Στο εσωτερικό του έχουν διατηρηθεί τμήματα αγιογραφιών, έργα του 18ου αιώνα από τον Ναυπλιώτη ιερομόναχο Ιερεμία. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, φέρει αξιόλογες εικόνες, φιλοτεχνημένες τον 18ο αιώνα. Δίπλα από το καθολικό, υπάρχει ένας στενόμακρος δρόμος που οδηγεί στο σπήλαιο, χωρίς να είναι γνωστό πού καταλήγει. Μερικοί πιστεύουν ότι οδηγεί στη Μονή Μαλεβής.

Η παλαιά Μονή Φιλοσόφου είναι η πιο ιστορική και παλαιά μονή της Αρκαδίας και από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 963 από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο από τη Δημητσάνα, τον επονομαζόμενο «φιλόσοφο», ο οποίος ήταν γραμματέας («Πρωτοκρίτης») του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. Από το προσωνύμιό του πήρε και η Μονή το όνομά της. Είχε χαρακτηριστεί σταυροπηγιακή.

Ήταν χτισμένη στο εσωτερικό μιας σπηλιάς, πάνω από μια απόκρημνη χαράδρα και σήμερα διατηρείται μόνο ένα μικρό εκκλησάκι Βυζαντινής τεχνοτροπίας του 10ου αιώνα με τις αξιόλογες τοιχογραφίες του. Είναι ναός εγγεγραμμένος τετράστηλος σταυροειδής με οκτάπλευρο τρούλο. Από την υπόλοιπη μονή σώζονται μόνο ερείπια κελιών και άλλων κτισμάτων, καθώς και μια στέρνα.

Η παλαιά Μονή είναι γνωστή και ως «Κρυφό Σχολειό», γιατί κατά την παράδοση λειτουργούσε εκεί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας σχολείο που αργότερα εξελίχθηκε σε σπουδαία ιερατική σχολή που λειτούργησε στη Νέα Μονή. Στη Σχολή αυτή φοίτησε πλήθος δασκάλων, ιερέων, μοναχών, ανωτέρων κληρικών, καθώς και ηγετικές μορφές της Εκκλησίας. Από αυτήν αναδείχτηκαν τέσσερις πατριάρχες Ιεροσολύμων, δύο Οικουμενικοί Πατριάρχες και πολλοί ανώτατοι εκκλησιαστικοί άνδρες (Γρηγόριος ο Ε΄, Παλαιών Πατρών Γερμανός).

Η νέα Μονή Φιλοσόφου ιδρύθηκε μετά τα μέσα του 17ου αιώνα (λειτουργούσε ήδη το 1691). Βρίσκεται σε απόσταση τετρακοσίων περίπου μέτρων από την παλαιά Μονή, σε ομαλότερη θέση. Το καθολικό της κτίστηκε το 1661, και κατόπιν κτίσθηκαν και αρκετά κελιά, χωρίς όμως να εγκαταλειφθεί η παλαιά μονή.

Το τέμπλο του καθολικού είναι ξυλόγλυπτο με εξαιρετική διακόσμηση και φέρει εικόνες κρητικής τεχνοτροπίας που αποδίδονται στο ζωγράφο Βίκτωρα (1663). Ο ναός αγιογραφήθηκε το 1693 με δαπάνη του «Μαυραηδή-πασά Φαρμάκη» από τη Στεμνίτσα, ο οποίος είχε εξισλαμισθεί, αλλά επανήλθε στο Χριστιανισμό επί Ενετοκρατίας. Απεικόνιση του χορηγού υπάρχει στη δυτική πλευρά του ναού (υπό τη μορφή τυπικού Ανατολίτη με βλοσυρό ύφος, πολυτελές ένδυμα και κομπολόι) δίπλα στην αγία Ελένη.

Μεταξύ των ετών 1834-1836 η Μονή διαλύθηκε με απόφαση της Βαυαρικής Αντιβασιλείας, με τη δικαιολογία ότι είχε κάτω από έξι μοναχούς. Η περιουσία της δημεύθηκε και πωλήθηκε σε ιδιώτες. Μετά τη διάλυση, η Μονή ερήμωσε και σταδιακά κατέρρευσε. Σήμερα λειτουργεί ως ανδρική Μονή, μετόχι (με βασιλικό διάταγμα, από τις 14 Απριλίου 1922) της γειτονικής Μονής Τιμίου Προδρόμου Στεμνίτσας. Το 1955 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο και από το 1992 άρχισε να ανακαινίζεται ριζικά με την επίβλεψη του Υπουργείου Πολιτισμού.

Η κάλυψη πάντως 6 περίπου χιλιομέτρων (μετ' επιστροφής) στα δύσκολα μονοπάτια που συνδέουν τις Μονές Προδρόμου, Παλαιάς Μονής Φιλοσόφου, Κρυφού Σχολειού και Νέας Μονής Φιλοσόφου δεν ήταν εύκολη υπόθεση για το ήδη καταπονημένο γόνατό μου με αποτέλεσμα η κατάστασή του να επιδεινωθεί και να αναγκαστούμε να επιστρέψουμε νωρίτερα στην Αθήνα.